Powieść Józefa Ignacego Kraszewskiego, przedstawiająca tragiczne losy jednej z najsłynniejszych królewskich metres Anny Cosel, kochanki Augusta II Mocnego. Powieść (ukazała się w 1873) wraz z Brühlem i Z siedmioletniej wojny tworzy tzw. trylogię saską Kraszewskiego i ma mocne podstawy historyczne. Na podstawie powieści powstał w latach 60. film i serial Hrabina Cosel w reżyserii Jerzego Antczaka, z Jadwigą Barańską w roli tytułowej.