Herito - nr 14 - Turcja - Türkiye - Turkey

Idea przedmurza – antemurale christianitatis – stanowi istotną składową wielu kultur narodowych w Europie Środkowej. Jest to również doświadczenie Polski i Polaków. Kilka wieków sąsiedztwa Rzeczypospolitej i Imperium Osmańskiego jest ciągle żywe w polskiej tradycji i kulturze. Co charakterystyczne, nasze myślenie o Turcji obciążone jest balastem mitologii narodowej z przełomu XIX i XX wieku. Jej fundamentem nadal są dzieła polskiego noblisty Henryka Sienkiewicza sprzed ponad stu lat. Co więcej, Sienkiewiczowskie okulary tak świetnie przylgnęły do naszych nosów, że wielu wręcz zapomniało, iż właśnie przez nie spogląda w przeszłość naszej części Europy. Czas więc je zdjąć. Czas spróbować spojrzeć także od drugiej strony.
Na ile możemy mówić o europejskim limes imperium tureckiego? O cywilizacyjnej misji Turcji w naszej części kontynentu? O tureckim dziedzictwie – wypieranym, niechcianym czy może tylko zapomnianym?
Równocześnie intryguje nas tureckie doświadczenie wieku XX. Turecka droga do budowy nowoczesnego i demokratycznego państwa. Skomplikowana relacja między tradycją a rozwojem.
Podnosząc te kwestie, nie wahamy się pytać o europejski horyzont Turcji – dawniej, dziś, a także, być może, w przyszłości. Obie rocznice – dziewięćdziesięciolecia podpisania umowy o przyjaźni między II Rzecząpospolitą a Republiką Turcji (2013) i sześćsetlecia nawiązania stosunków dyplomatycznych między I Rzecząpospolitą a Imperium Osmańskim (2014) – stanowią doskonały do tego pretekst.