Jeden z moich ulubionych filmów opowiada o pełnym przygód życiu pewnego idioty. Źle brzmi to określenie w naszych uszach, ale wszyscy tak określali Forresta Gumpa – nawet on sam. Stwierdza: „Może jestem idiotą, ale nie jestem głupi”. Kryje się w tym zdaniu wielka prawda. Można mieć pewne braki na poziomie intelektu, ale żyć w sposób mądry! Forrest Gump wiedział to od mamy, która powtarzała mu – „poznasz głupiego po czynach jego”. Dlatego choć sam przyznawał, że jest idiotą, to protestował, gdy nazywano go głupim. Odpowiadał wtedy: „Głupi ten, kto głupio robi”. Jakże trafne jest to lapidarne stwierdzenie. Nasze czyny – a nie piękne deklaracje – pokazują jakimi ludźmi naprawdę jesteśmy.

STARAJ SIĘ NIE BYĆ GŁUPI

Warto wziąć sobie do serca radę Forresta: „Nawet jeśli jesteś idiotą, staraj się nie być głupi”. Zwłaszcza, że jest ona tożsama z nauką Pisma Świętego, które wzywa nas bardzo wyraźnie byśmy „zwracali uwagę na własne postępowanie i nie zachowywali się jak niemądrzy” (Ef 5:15)!

Oczywiście istnieje znacząca różnica między tym, co jest głupie w oczach tego świata, a tym co głupie w oczach Bożych. Mnie zdecydowanie bardziej zależy na opinii Stworzyciela, niż tego co stworzone, dlatego w moich rozważaniach skupiam się na tym, co On w tym temacie zechciał nam objawić. Nie chcę okazać się głupi w tym, co Słowo Boże określa jako głupie.

Biblia w sposób bardzo bezpośredni i dość jasny klasyfikuje pewne zachowania i działania jako głupie. Określa też mianem głupich konkretnych ludzi. I choć w świetle słów Jezusa z Kazania na Górze (o których napisałem w innym tekście) powinniśmy zachować wielką ostrożność w nazywaniu kogoś głupim, to jednak trzeba się zastanowić, czy dajemy takie prawo Słowu Bożemu wobec nas samych? Opinia innych ludzi jest mało istotna wobec tego, jak ocenia nas sam Bóg, a On robi to poprzez swoje Słowo.

KSIĘGA MĄDROŚCIOWA O GŁUPOCIE

Paradoksalnie (a może właśnie nie?) najwięcej o tym temacie mówi jedna z ksiąg mądrościowych – Przypowieści Salomona. Przeczytanie i rozważenie z kontekście wszystkich fragmentów o głupocie to zadanie, na które potrzebujemy kilku godzin. Każdego zachęcam by je znaleźć, ponieważ osobiste studium Pisma Świętego zawsze przynosi nam wiele korzyści. Poniżej prezentuję jedynie kilka moich wniosków z lektury tej księgi.

Zauważyłem, że w Przypowieściach Salomona znajdziemy bardzo konkretne informacje, które mówią nam:

1) Kto jest głupi w oczach Bożych? Co określa On jako głupie?

2) Jaki wpływ mają głupi na swoje otoczenie? Jak oddziałują na innych?

3) Jaka przyszłość czeka głupich?

Spójrzmy na wybór fragmentów pogrupowanych według tego klucza. Czy odważymy się przejrzeć w tym zwierciadle?

1) CO CECHUJE GŁUPICH?

• „Bojaźń PANA jest początkiem poznania. Głupcy pogardzają mądrością i karnością.” (Prz 1:7)
• „Tak uwiodła go (cudza żona) licznymi namowami, przekonała gładkością swych warg — i jak cielę na rzeź poszedł za nią, dał się złapać, głupiec, na jej sznur!” (Prz 7:21-22)
• „Kto skrywa nienawiść za kłamliwymi słowami i kto roznosi oszczerstwa, jest głupi.” (Prz 10:18)
• „Przeprowadzić niegodziwy plan to dla głupiego niczym żart…”(Prz 10:23)
• „Droga głupiego jest, według niego, prosta.” (Prz 12:15) 
• „Mądry jest ostrożny i odwraca się od zła, głupi zaś lekkomyślny i zbyt pewny siebie.” (Prz 14:16)
• „Głupiec gardzi pouczeniem ojca.” (Prz 15:5)
• „Głupiec nie lubi dochodzić sensu spraw, wystarcza mu, że mówi to, co myśli.” (Prz 18:2)
• „Kto ufa własnemu sercu, jest głupi.” (Prz 28:26)
• „Głupiec jeszcze tego samego dnia daje wyraz niechęci, lecz roztropny nie odpowiada na zniewagę.” (Prz 12:16)
• „Usta głupców ociekają głupotą.” (Prz 15:2)
• „Usta głupców karmią się głupotą.” (Prz 15:14)
• „Człowiek mądry wiedzie spór z głupim: ten raz wybucha, raz się śmieje — porozumienia brak.” (Prz 29:9)
• „Z głupca wychodzi cała jego złość, mądry natomiast potrafi stłumić swój gniew.” (Prz 29:11)

Widzimy, że głupi ludzie ulegają pokusom. Robią złe rzeczy z premedytacją i obracają to w żart, lekceważąc krzywdy, jakie wyrządzają. Ludzie głupi nie mają w sobie determinacji, by dociekać sedna spraw. Nie lubią głębszych rozważań. Polegają na własnym rozumie i są bardzo pewni siebie. Przede wszystkim jednak można ich poznać za sprawą tego, co wychodzi z ich ust! Wspomniany Forrest Gump musiał chyba dobrze znać Przypowieści Salomona, bo stwierdza, że „większość ludzi, póki ma usta zamknięte, nie sprawia wrażenia głupków”. Dlatego też radził: „Nie wpadniesz w tarapaty, jeśli będziesz trzymał język za zębami.” Jednak z Biblii (ale i doświadczenia) wiemy, że to jest właśnie problem głupich, że nie potrafią trzymać języka za zębami. Głupi nie mają hamulców i tym różnią się od mądrych.

2) JAK GŁUPIEC WPŁYWA NA INNYCH?

• „Usta głupca przybliżają nieszczęście!” (Przypowieści 10:14)
• „Spełnione pragnienie jest balsamem dla duszy, lecz porzucanie zła jest ohydą dla głupców. Kto przestaje z mędrcami, mądrzeje, lecz kto się brata z głupcami — niszczeje.” (Prz 13:19-20)
• „Stroń od towarzystwa człowieka głupiego, nie pogłębisz przy nim swojego poznania. Mądrością roztropnego jest poznanie Jego drogi, głupotą niemądrych — zwiedzenie.” (Prz 14:7-8)
• „Lepiej spotkać niedźwiedzicę, której zabrano młode, niż głupca w przystępie głupoty.” (Prz 17:12)
• „Chwałą człowieka jest nie wdawać się w spory, tylko głupcy lubią się sprzeczać.” (Prz 20:3)
• „Wargi głupca wywołują sprzeczkę, a jego usta wyzywają do ciosów. Usta głupca są jego zgubą, a jego wargi sidłem dla duszy.” (Prz 18:6-7)
• „Kto spłodził głupca, będzie miał kłopoty.” (Prz 17:21)
• „Głupi syn jest utrapieniem dla ojca i goryczą dla swojej matki.” (Prz 17:25)
• „Kamień jest ciężki i piasek sporo waży, lecz rozdrażnienie wywołane przez głupca jest cięższe od obu.” (Prz 27:3)

Na podstawie tych fragmentów widzimy, że głupcy mają zgubny wpływ na swoje otoczenie. Dlatego Słowo Boże wzywa nas, aby stronić od towarzystwa takich ludzi – lepiej nam spotkać się z rozzłoszczoną niedźwiedzicą! Ten ciekawy obraz ma nam uzmysłowić jak bardzo niebezpieczne jest przebywanie wśród głupców. To, że nie panują oni nad językiem, nie mają hamulców – może stanowić bardzo realne zagrożenie dla naszego życia. Tam gdzie pojawia się głupiec, pojawia się też kłótnia i spór. Jest on utrapieniem, sprowadza kłopoty na innych ludzi. W pierwszej kolejności cierpi jego najbliższa rodzina, ale nie tylko…

3) JAKA PRZYSZŁOŚĆ CZEKA GŁUPCÓW?

• „Mądrzy dziedziczą chwałę, lecz głupcy ściągają hańbę.” (Prz 3:35)
• „Bezbożny zaplącze się we własnych przewinieniach, spęta go na dobre własny grzech. Umrze on, ponieważ nie chciał żyć w karności, przez głupotę stoczy się na dno.” (Prz 5:22-23)
• „Na szyderców czekają kary, a na grzbiet głupców — razy.” (Prz 19:29)
• „Mądre serce przyjmuje przykazania, lecz głupiec przez swe wargi upadnie. Kto postępuje nienagannie, postępuje bezpiecznie, matactwa krętacza wyjdą na jaw. Kto mruga podstępnie okiem, ten rani, a gadatliwy głupiec upadnie.” (Prz 10:8-10)

Te fragmenty rysują nam przyszłość, jaka jest postanowiona dla głupich. Na podstawie nauki Słowa Bożego wiemy, jaki jest koniec ich drogi, nawet jeśli dziś nic jeszcze nie zapowiada nadciągającej klęski. Przytoczone wersety są jednoznaczne. Dlatego nie mam wątpliwości, że ten kto jest głupi – a głupi jest ten, kto głupio robi – nie uniknie koniec końców konsekwencji tego, w jaki sposób żyje.

JEŚLI JESTEŚ GŁUPI – POTRZEBUJESZ MĄDROŚCI

Słowo Boże nie tylko wzywa nas, abyśmy nie byli głupi. Ono jest również zwierciadłem, w którym możemy się przejrzeć, aby szczerze ocenić swój stan.

Nie jest moim zadaniem mówić komukolwiek, że jest głupi. Zresztą jakie znaczenie miałaby moja opinia? Inaczej ma się jednak sprawa, jeśli odważymy się poddać pod ocenę Pisma Świętego, i to ono nas określa tym mianem.

Jeśli musimy sami przed sobą przyznać, że czasem lubimy się sprzeczać, choć wiemy, że moglibyśmy już odpuścić… Jeśli łatwo wybuchamy, jeśli gardzimy pouczeniami ojca, jeśli polegamy na naszym rozumie, jeśli jesteśmy lekkomyślni i bardzo pewni siebie, jeśli nie lubimy dociekać sensu spraw, jeśli kłamiemy i rozpowszechniamy oszczerstwa, jeśli ulegamy pokusom, jeśli szybko wyrażamy naszą niechęć – Słowo Boże mówi, że to charakteryzuje głupców. Niełatwo jest to przyjąć. Jednak diagnoza jest pierwszym i kluczowym krokiem by podjąć leczenie!

Forrest Gump wiedział, że „jeśli nie wiesz dokąd idziesz, pewnie tam nie dojdziesz”. Możliwe, że uważnie czytając przytoczone wersety z Przypowieści Salomona musisz przyznać, iż wciąż zdarza ci się głupio zachowywać. To niedobrze, ale na szczęście jeśli zdasz sobie z tego sprawę – można coś na to zaradzić. Diagnoza jest prosta: Jeśli widzimy w sobie rzeczy głupie – potrzebujemy mądrości.  Im więcej głupoty – tym większy brak mądrości. Szczęśliwie w Słowie Bożym znajdujemy doskonałą receptę co w takim wypadku zrobić:

„Jeśli komuś z was brak mądrości, niech prosi o nią Boga, który obdarza wszystkich szczodrze i bez wypominania — i mądrość będzie mu dana” (Jakuba 1:5).

Wystarczy zwrócić się w tej sprawie do dawcy mądrości, a on obiecuje chętnie nas nią obdarzyć! Czyż nie jest to dobra nowina? Oczywiście warto zapoznać się z kontekstem tych słów, ponieważ podkreślony jest tam również istotny aspekt wiary, która nie powinna być chwiejna. Potrzebujemy zaufać Bogu jako naszemu dawcy mądrości, gdy wciąż zdarza się nam postępować niemądrze – On może nas wyrwać z naszej głupoty. Nie mam co do tego cienia wątpliwości!

MĄDROŚĆ POCHODZĄCA Z GÓRY JEST DOSTĘPNA DLA KAŻDEGO KTO PROSI

Oczywiście oferowana przez Boga mądrość jest inna niż to, co świat uważa za mądre. On nie daje nam mądrości encyklopedycznej. Gdyby tak to działało, to najwięcej chrześcijan byłoby na kampusach uniwersyteckich, wśród studentów zmagających się z ciężkimi egzaminami. Nie tego rodzaju mądrością Bóg szczodrze i bez wypominania nas obdarza.

Boża mądrość jest zupełnie innego rodzaju. Czytamy w Piśmie Świętym: „Jeśli ktoś z was uważa, że jest mądry w obecnym wieku, niech się stanie głupi, aby zmądrzeć. Gdyż mądrość tego świata jest głupstwem u Boga” (1Ko 3:18).

Zgodnie z tym, jak uczy nas Biblia, istnieją dwa rodzaje mądrości. Jedna jest ziemska, zmysłowa, nazwana wręcz demoniczną. Ale istnieje też ta piękna, prawdziwa mądrość, która „pochodzi z góry”. I to właśnie ta mądrość jest dostępna dla każdego z nas – jeśli z wiarą o nią poprosimy!

O tych dwóch rodzajach mądrości czytamy w Liście Jakuba:

„Kto między wami jest mądry i uczony? Niech dowiedzie tego szlachetnym życiem codziennym, tym, że jego czyny wypływają z łagodności cechującej mądrość. Jeśli jednak żywicie w sercach gorzką zazdrość i złe ambicje, nie chwalcie się tym i nie kłamcie wbrew prawdzie. Nie jest to mądrość pochodząca z góry, lecz ziemska, zmysłowa, demoniczna. Bo gdzie jest zazdrość i ambicje, tam zamieszanie i wszelki zły czyn. Mądrość pochodząca z góry jest przede wszystkim czysta, następnie pokojowo usposobiona, uprzejma, dająca się przekonać, pełna miłosierdzia i dobrych owoców, niestronnicza, nieobłudna” (Jk 3:13-17).

Boża mądrość dosłownie pochodzi z góry. Zwróćmy uwagę, że wszystkie jej cechy tożsame są z tym, jaki jest Jezus. Czy to nie wspaniałe? Oznacza to, że to On sam jest odpowiedzią na naszą głupotę. Jeśli wciąż się z nią zmagasz w swoim życiu – potrzebujesz Jezusa. On jest tą mądrością pochodzącą z góry. To Jego Ducha Bóg chętnie udziela tym, którzy proszą o mądrość!

Czy to nie wspaniałe, że nie otrzymujemy całej długiej listy warunków, które musimy spełnić, by osiągnąć status „mądrych”? Po prostu potrzebujemy Jezusa w naszym życiu, a On stopniowo będzie nas zmieniał. Bardzo mnie cieszy ten „dziwny” Boży plan:

„Bo głupstwo Boże jest mędrsze niż ludzie, a słabość Boża mocniejsza niż ludzie. Przypatrzcie się zatem sobie, bracia, kim jesteście według powołania waszego, że niewielu jest między wami mądrych według ciała, niewielu możnych, niewielu wysokiego rodu, ale to, co u świata głupiego, wybrał Bóg, aby zawstydzić mądrych, i to, co u świata słabego, wybrał Bóg, aby zawstydzić to, co mocne” (1Ko 1:25-27).

Kiedy brak nam mądrości – a czyż deficyt mądrości nie oznacza wkradania się do naszego życia głupoty? – prośmy Boga o mądrość z góry. Jeśli tylko szczerym sercem i z przekonaniem zawołamy do Niego o ten dar – mamy obietnicę, że On chętnie nam mądrości udzieli.

Potrzebujemy Jezusa w naszym życiu – a wtedy nie będziemy postępować już głupio. Stale zabiegajmy o relację z Nim – to jest dla nas zabezpieczenie przed tym, abyśmy nie zostali zaliczeni w poczet głupców.