Złamany miecz

Mimo znamion klasyczności w literaturze fantasy, niewątpliwej żywości wyobraźni autora, okazanej zwłaszcza przy opisach postaci elfów i innych baśniowych istot oraz przestrzeni przez nich zamieszkiwanych, oraz jego znajomości mitologii celtyckiej i germańskiej (co bez wątpienia mógł u Andersona podziwiać Sapkowski), odniosłem wrażenie, że lepiej jest przeczytać tę powieść przed 18ym rokiem życia - później może wydać się nieco naiwna i dydaktyczna. Mimo, że zawiera elementy dramatyczne (nieświadome kazirodztwo), jak w greckiej tragedii antycznej.

A gdzie ów dydaktyzm? Otóż autor, wybierając historyczną epokę - okres średniowiecza i początki wiary chrześcijańskiej gdzieś na terenach duńskich - być może z rozmysłem przedstawia panteon edd i eposów jako zdegenerowaną menażerię bóstw u kresu swego istnienia, a mimo to nie potrafiącą wyrzec się zgubnej wrogości i wzajemnego wyrzynania się: elfy tępią trolle, wszyscy niewolą gobliny i niziołków, a rządzące bóstwa naczelne - Asowie i Junowie - zachowują się wobec siebie identycznie jak najprostsi i prymitywni wikingowie: kieruje nimi tylko wrogość i żądza mordu. Żadnego myślenia, strategii - czysta, tępa nienawiść. To oczywiste, zdaje się sugerować autor, ze muszą zginąć, ustąpić miejsca nowemu bogowi, głoszącemu miłość - czyli Jezusowi. Woda święcona i chrzest przeganiają je tak skutecznie, jak w to mogli wierzyć tylko chrześcijanie w średniowieczu, zaś świeżo na nią nawróceni są tak prawowierni i tak kurczowo trzymają się ...

Średniowieczna alternatywna rzeczywistość z elfami, krasnoludami i starymi nordyckimi bogami powoli ustępującymi pola chrześcijaństwu. Historia rodowej zemsty, podmienionych dzieci, miłości i nienawiści opowiedziana w klasycznym baśniowym stylu. Wszystko toczy się w przewidywalny sposób, bogowie zakulisowo sterują życiem bohaterów a jedynym zaskoczeniem było to, że czytając tę powieść po raz kolejny uświadomiłem sobie jak wiele z motywów i pomysłów opisywanych we współczesnych książkach fantasy jest ściągniętych z wcześniej napisanych utworów. Możemy nazywać je kliszami, ale smutna prawda jest taka, że niedługo ktoś ułoży algorytm generujący fabuły książek fantasy, podobny co do zasady działania do tego jaki dla książek SF zamieścił kiedyś Stanisław Lem na wewnętrznych stronach okładek "Fantastyki i futurologii".

"Zaklęty miecz" po latach stracił sporo ze swego uroku i może razić schematyzmem i brakiem jakichkolwiek zaskoczeń w fabule, ale z czasach gdy ta książka powstała, zapewne była dla czytelników znacznie atrakcyjniejsza. Nikt już teraz tak nie pisze.

Wariacja na temat nordyckiej mitologii, Nibelungów oraz toposu o changelingach/odmieńcach. Dobre dla niewymagających nastolatków.