czy nasze przekonania, nasza wiedza o świecie i wydarzeniach, obserwacje, które uważamy za własne, są takimi w rzeczywistości? czy też może się okazać, że są rezultatem nadzwyczaj zręcznej manipulacji prawdziwymi i fałszywymi informacjami?
umberto eco podczas jednej ze swych konferencji prasowych powiedział kiedyś, że bardziej niż w teorię wierzy w spiskową praktykę dziejów. była to wypowiedź żartobliwa, ale czy do końca?
ważnym tematem cmentarza w pradze są protokoły mędrców syjonu; jest to literacka wizja ich powstania. lecz dowiadujemy się także niesłychanych rzeczy o przedziwnych stowarzyszeniach, masonach, jezuitach, karbonariuszach, o słynnych nawróceniach, które zwiodły nawet świętą teresę z lisieux, o starożytnym mieście na dnie jeziora genewskiego, które badał pewien polski archeolog. a już z pewnością nie zapomnimy epizodu z doktorem freudem rozprawiającym o psychiatrii w znanej paryskiej restauracji. restauracje bowiem, kawiarnie, smakowite potrawy, opisy dań, deserów, skrupulatnie układanych menu są tu bardzo ważne.
a przy tym wszystkim pamiętajmy, że postacie występujące w cmentarzu w pradze są autentyczne. jedynym wyjątkiem jest główny bohater, którego wszakże liczne wyczyny mają wielu naprawdę istniejących sprawców. podobni do nich stale krążą wśród nas.