1Q84 (1/3) recenzja

Za każdym razem, gdy odpalałem czytnik żeby poczytać sobie trochę 1Q84 nachodziła mnie seria następujących po sobie uczyć. W pierwszej kolejności szło (trwające dosłownie chwilkę) coś na kształt znużenia i niechęci, bo ta książka to nie jest pageturner, strony „nie przewracają się same”, akcja nie pędzi, rozwija się dość ślamazarnie, potrzebowałem odrobiny siły woli zanim „zażre”. Potem przychodziła fascynacja, zaczytanie i na końcu coś na kształt immersji – nie wiem jak to lepiej opisać, ale zanurzałem się w tej historii, Murakami porywał mnie do wykreowanego przez siebie świata 1Q84 w całości.

Ta książka od początku jest dziwna, nawet jak na standardy Harukiego Murakamiego. Niby świat budowany przez Japończyka jest w pełni realistycznym odzwierciedleniem Tokio lat osiemdziesiątych, jednak czytając kolejne naprzemiennie ułożone rozdziały – raz śledzimy losy Aomame, potem Tengo – szybko coś zaczyna uwierać, jak mały kamień w bucie, który czujemy pod piętą, ale za cholerę nie możemy go znaleźć, albo ukruszony mikroskopijny kawałek zęba, którego brak czuć pod językiem, ale nie widać go gołym okiem i w miarę jak posuwamy się z lekturą dalej to uczucie narasta.

Murakami pisze jak Murakami. Stylistycznie jest prosto i szczerze. Każde zdanie jest dopracowane, każde ze słów zapisanych przez pisarza jest na swoim miejscu, jakbym słuchał utworu muzycznego bez jednej fałszywej nuty, czytając 1Q84 wręcz czułem ogrom pracy, jaką autor włożył aby uzyskać taką formę, jaką sobie zaplanował. Bohaterowie pierwszoplanowi (zabójczyni Aomame i matematyk/pisarz Tengo) również są dopracowani, a ich drogi życiowe przedstawiane dość szeroko, intymnie, ale nieśpiesznie – gdzieś w wolnej chwili, między akcją właściwą, w pełni uzasadniają podejmowane przez nich wybory. Równie dobrze są napisane postacie dalszoplanowe: demoniczny redaktor Komatsu, skrywający jakiś sekret profesor Ebisuno, jego podopieczna autystyczna Fukaeri i inni, tworzą niecodzienną, na długo zapadającą w pamięć galerię.

W miarę jak akcja brnie do przodu dowiadujemy się co raz więcej o świecie 1Q84, chociaż w pierwszym tomie Murakami nie odkrywa wszystkich kart przed czytelnikiem. Więcej, podejrzewam, że to co dał nam w pierwszym tomie, to zaledwie wierzchołek góry lodowej. Powieść łagodnie skręca w kierunku realizmu magicznego, czy może raczej fantastyki? Jak zwał tak zwał, w każdym razie, ze strony na stronę świat 1Q84 coraz bardziej różni się od rzeczywistego 1984 i fascynuje coraz bardziej. Wiem, że dla czytelnika znającego „Rok 1984” Orwella (tytuł nawiązuje do tej książki) niektóre motywy mogą być oczywiste. Ja jednak Orwella nie czytałem, więc się nie wypowiem. Mnie 1Q84 uwiodła, pochłonęła i dała to, co świetna powieść powinna dać czytelnikowi: całkowite oderwanie od rzeczywistości. Fani Murakamiego muszą to przeczytać.