Nicholas Charles Sparks urodził się w Omaha w stanie Nebraska 31 grudnia 1965. Był drugim synem Patricka Michaela (1942-1996) i Jill Emmy Marie (Thoene) Sparks (1942-1989). Jego rodzeństwo, to Michael Earl Sparks (ur. w grudniu 1964) oraz Danielle Sparks (ur. w grudniu 1966, zm. w czerwcu 2000).
Jako dziecko mieszkał w Minnesocie, Los Angeles i w Grand Island w Nebrasce. Miał osiem lat, kiedy rodzina osiadła w Fair Oaks w Kalifornii. Jego ojciec był profesorem, matka gospodynią domową, a następnie asystentką optyka.
Pisarz mieszkał w Fair Oaks przez całe liceum, które skończył z wyróżnieniem w 1984, otrzymując stypendium naukowe na Uniwersytecie w Notre Dame. W 1985 przerwał naukę i podczas wakacji napisał pierwszą powieść, która nigdy nie została opublikowana. Następnie wrócił na uczelnię, obierając za specjalizację rachunkowość i w 1988 z wyróżnieniem ukończył studia.
Poznaną na wiosnę 1988 Catherine poślubił w lipcu 1989. Para zamieszkała w Sacramento w Kalifornii, gdzie napisał drugą powieść, która też nie zainteresowała wydawców. Przez następnych parę lat imał się różnych dorywczych prac, jak akwizycja czy ocena stanu nieruchomości. Próbował też sił w prywatnym biznesie. W 1990 napisał książkę wspólnie z Billy Millsem – złotym medalistą olimpijskim, która została wydana przez Father Publishing po tym, jak wydawnictwo Random House ją odrzuciło. Książka sprzedała się zaledwie w 50 000 egzemplarzy.
W 1992 zaczął sprzedawać leki i przeniósł się z Sacramento do Karoliny Północnej. Nie minęły dwa lata, kiedy w wieku 28 lat napisał Pamiętnik. W październiku 1995 prawa do tej powieści kupiło wydawnictwo Warner Books. Książka ukazała się w październiku 1996 roku. Kolejne to: List w butelce (1998), Jesienna miłość (1999), Na ratunek (2000), Na zakręcie (2001), Noce w Rodanthe (2002), Anioł Stróż (2003), Ślub (2003), Trzy tygodnie z moim bratem (2004), Prawdziwy cud (2005), Od pierwszego wejrzenia (2005), I wciąż ją kocham (2006) – wszystkie sprzedane Warner Books. Następne dwie – Choice (2007) i The Lucky One (2008) – kupiło Grand Central Publishing.
Obecnie pisarz ma piątkę dzieci: Miles, Ryan, Landon, Lexie i Savannah. Mieszka wraz z rodziną w Karolinie Północnej.
Uczestniczy w różnych lokalnych i narodowych akcjach charytatywnych – np. w Creative Writing Program (MFA) na Uniwersytecie w Notre Dame, gdzie przyznaje stypendia, staże oraz fundusze na działalność bractw uczelnianych.
Nicholas Sparks jest także producentem filmowym. Wraz ze swoją agentką założył w 2012 roku firmę Nicholas Sparks Productions, która przygotowuje ekranizacje jego powieści.