Szatan w Goraju

"Szatan z Goraju" to kolejny tytuł noblisty w której pisarz wykorzystuje swoje wspomnienia i dokonuje tej aranżacji w sposób dość nietypowy, przenosząc akcję utworu w czasy powstania Chmielnickiego czym wzbudza zaskoczenie i niezadowolenie ówczesnych kręgów społecznych...

Fabuła powieści toczy się w XVII w. wśród ludności małego miasteczka na Lubelszczyźnie - Goraju, w której żyje pamięć o niedawnym pogromie Chmielnickiego w 1648 roku (powstanie Kozaków przeciwko katolikom i Żydom we wschodniej Polsce). W życiu żydowskiej społeczności, pojawia się Ice Mates, wysłannik Sabbataja Cwi ogłaszającego się Mesjaszem, co wywołuje mistyczne spekulacje i religijne szaleństwo. Sprawy stają się jeszcze dziwniejsze wraz z pojawieniem się Rechele, ponętnej, niezamężnej kobiety, która staje się obiektem pragnień seksualnych fałszywych proroków, a której wykorzystanie seksualne powoduje opętanie przez "dybuka" – zastępcę Szatana w powieści...

Dość osobliwa a zarazem mocno fascynująca i przyzwoita proza z przedziwną mieszanką mistycyzmu, erotyzmu i religijnego fanatyzmu uwydatniająca przy okazji demoniczność ludzkiej natury. Singer, rzekomo przestrzegając przed takim szaleństwem, wyraźnie wskazuje na to, co może się wydarzyć, gdy żarliwa religia i przesądy zawładną ludźmi wykraczającymi poza wszelki racjonalizm...

Ciekawostka : W październiku 1943 roku gorajscy Żydzi zostali wywiezieni do Frampola, a stamtąd do obozu zagłady w Bełżcu. Kilkunastu Żydów zabito w ...

Rzadko kiedy słyszy się, aby debiut autora był jednocześnie przez ekspertów uznawany za jego najwybitniejsze dzieło. Oto wyjątek od tej reguły- jedyna książka Singera wydana w przedwojennej Polsce. Autor opisuje ogłupiałe, zabobonne społeczeństwo, okrutnie potraktowane za czasów kozackich najazdów, które chętnie przyjmuje nawet najbardziej absurdalne plotki, wychwalając fantastyczne dokonania samozwańczego Mesjasza- Sabataja Cwi. Nie jest to nic dziwnego- ludzie pokrzywdzeni lgną jak ćmy do światła, do ludzi obiecujących im lepsze życie. A jeśli ten lepszy żywot miałby dotyczyć całego ludu Izraela? Wtedy jest to podatny grunt dla sekciarzy i fanatycznych neofitów.W przypadku "Szatana w Goraju" doprowadza to do powstania skrajnych patologii, zezwierzęcenia większości społeczności miasteczka, gdzie nie ma miejsca dla ludzi wiernych dawnym przekonaniom i zdrowemu rozsądkowi.
Język nie jest specjalnie wyszukany, co poczytuję sobie za plus- jest prosty i jak najbardziej zrozumiały, a w razie gdyby czytelnik miał problem z jakimś wyrażeniem, to na końcu jest mały słownik. Autor świetnie buduje ciężką, mroczną atmosferę, przesyconą szaleństwem i chorobliwie dewocyjnym uniesieniem. Realia są kompletnie odmienne od tego, do czego mnie autor przyzwyczaił. Obraz XVII- wiecznego zaścianka, który wraz z rozwojem fabuły coraz bardziej przypomina Szeol, jest odmalowany (nomen omen) piekielnie sugestywnie.
Reasumując: najbardziej przesiąknięta mistyką i kabałą książka Singera, j...