Stulecie chirurgów - Jurgen Thorwald

"Stulecie chirurgów" jest książką okołomedyczną, traktuje o gałęzi medycyny - chirurgii, a raczej o jej historii. Mimo, że chirurgiem zostać nie chcę i nieszczególnie pasjonuje mnie ta dziedzina, to książka niezwykle mi się podobała. Pokazuje ona jak trudny był postęp chirurgii - nie wystarczało odkrycie czegoś nowego, trzeba było jeszcze przekonać do tego innych specjalistów, co nie zawsze było łatwe. W tej książce przeczytacie o początkach narkozy i aseptyki, bez których chirurgia stałaby w miejscu. Poznacie wiele przesądów, które towarzyszyły ludziom - nie wolno było rozcinać jamy brzusznej, ani dotykać serca, bez czego wiele operacji nie mogło zostać wykonanych. Zobaczycie jak kruche było (i jest) ludzkie życie, jak łatwo było o śmierć, od której obecnie ratuje nas chirurgia, często w rutynowych operacjach.

"Stulecie chirurgów" czyta się zarówno jak reportaż, jak i powieść. Czasem autor zasypuje czytelnika datami, miejscami, nazwiskami by przejść do ciekawszej, medycznej części. Czasem śledzimy przypadek danego człowieka, między innymi żony narratora, i widzimy wiele emocji jakie towarzyszą chorobie. Widzimy pogoń za postępem chirurgii w celu uratowania bliskiej osoby. Rozdział "Zuzanna" zdecydowanie wywołał we mnie najwięcej emocji, był bardzo wzruszający.

Z perspektywy osoby, która obecnie spędza sporo czasu na nauce anatomii, mogę powiedzieć, że fajnie widzieć, że ta wiedza ma rzeczywiste zastosowanie. Moja radość kiedy wiedziałam co to linea a...

Każdy postęp czy to w dziedzinie nauki czy medycyny wymaga olbrzymiego poświecenia zarówno ze strony naukowców czy lekarzy, jak i pacjentow. Oni to bowiem musza zgodzić na wzięcie udziału w eksperymencie, którego skutki nie są do końca określone. Ale tylko w taki sposób może dokonywać się postęp.
I właśnie o takich momentami bardzo okrutnych eksperymentach medycznych XIX wieku opowiada ta właśnie książka. Autor pozbierał najbardziej spektakularne sytuacje, gdzie klarowało się dopiero to, co obecnie jest powszechnie używane, jak choćby zwykła narkoza.
Podczas odsłuchiwania audiobooka niejednokrotnie dreszcz przeszedł mi po plecach. Opisywane zabiegi charakteryzowały się ogromnym bólem, a dosadność opisu sprawiała wrażenie bycia na stole operacyjnym właśnie jako pacjent. Niesamowicie krętymi ścieżkami przebiegał postęp w tych czasach. Powszechne posądzanie o czary, grożenie ostracyzmem, to chleb powszedni pionierów medycyny.
Choć w ksiązce jest mnóstwo scen mrozących krew w zyłach, to bardzo warto po nią sięgnąć, choćby po to aby docenic to, co teraz jest powszednie i zupełnie normalne.

Nie trzeba lubić historii i interesować się medycyną, by lektura „Stulecia chirurgów” sprawiła mnóstwo frajdy. Literatura faktu w fabularnej odsłonie, a przy okazji czyta się momentami jak literaturę sensacyjną, przygodową, jest i wątek romansowy. Czytaniu towarzyszy niedowierzanie, współczucie i ulga, że żyjemy w dzisiejszych czasach, choć często się przecież skarżymy na służbę zdrowia.
„Stulecie …” to opowieść o mrocznych dla pacjentów i lekarzy czasach, o rozwoju medycyny i wyboistej drodze ku powstaniu nowoczesnej chirurgii. Jeszcze 150 lat temu chirurga nie uważano za lekarza, lecz za rzemieślnika (rzeźnika), który potrafi usunąć lub obciąć to i owo. Dziś usunięcie wyrostka, czy cesarskie cięcie to prosta sprawa. W XIX wieku pacjenta mogła zabić niekompetencja lekarza (który skąd miał niby wiedzieć co choremu w brzuchu piszczy?) lub infekcja pooperacyjna. Operacje przebiegały błyskawicznie, by pacjent nie umarł z bólu, czy wykrwawienia. Szpital kojarzył się z brudem, smrodem, śmiercią i wrzaskami operowanych pacjentów. Do wyboru mieli - operację na żywo lub śmierć, choć i tak mało kto wychodził żywy ze szpitala.
Na szczęście dla nas ktoś wymyślił znieczulenie, inny narzędzia operacyjne, jeszcze ktoś, że trzeba przestrzegać higieny, a ręce chirurga i sale operacyjne muszą być sterylnie czyste. Powstała narkoza, aseptyka i pierwsze podręczniki anatomiczne dla lekarzy. Operację każdego narządu kiedyś ktoś musiał wykonać po raz pierwszy.
I to właśnie o tych ...