Niewiedza

Dwójka emigrantów po 20 latach wraca do swojej ojczyzny. Można powiedzieć za Heraklitem: "dwa razy nie można wejść do tej samej rzeki". Czasu nie da się cofnąć, ani zmian, które w nas zachodzą. Na ile jesteśmy tymi samymi ludźmi po 20 latach? Zapamiętujemy tylko chwile, z których snujemy opowieści o przeszłości. Chwile, które dotyczą nas, ale mogą być pominięte przez innych. Dlaczego te chwile? Jesteśmy bardzo samotni, pragniemy, aby nas słuchano, ale nie potrafimy sami słuchać. Dlaczego ktoś ma się interesować nami, skoro mnie nie interesuje ten drugi człowiek.
Ciekawe są rozważania o tym kiedy muzyka staje się hałasem. Muzyka, która powinna być przyjemnością staje się szumem, staje się naszym wrogiem. Czy można to odnieść do innych rzeczy, kiedy coś nie jest naszym wyborem? Powiązana z tym jest postać Schonberga i pytanie: Czy powinniśmy być tu i teraz, czy liczy się tylko przyszłość?
Ciekawą postacią jest w tej książce Arnold Schoneberg niemiecki Żyd skazany na zagładę, a mimo to mówiący, że dzięki niemu muzyka niemiecka będzie panować nad światem. Kiedyś oglądałam sztukę w telewizji, gdzie młody Żyd opowiada o pokoleniu, które musiało uciekać z Niemiec przed śmiercią. Opowiada, że ci ludzie skazani przez Niemcy na śmierć czują się dalej bardziej Niemcami niż Żydami. Kim są bohaterowie, którzy przez dwadzieścia lat mieszkali w innym kraju, bez możliwości kontaktu? Muszą odpowiedzieć na pytanie, czy nadal są Czechami, a jeżeli nie, to kim?
Jest to obszar ni...

Powieść, od której spodziewałam się jedynie trudów emigranta wracającego do kraju, jaki przestał być jego, okazała się skomplikowaną wiwisekcją dusz ludzi zagubionych między granicami oraz relacjami. Czymś znacznie bardziej rozbudowanym niż niewielka objętość książki pozwalała. Gdzieś między wydarzeniami przeszłymi oraz teraźniejszymi obecna była sztuka wysoka oraz niska, a nastroje wstających z kolan Czech, zostały nakreślone starannie, choć stanowiły jedynie tło. Tło dla losów dwójki ludzi, kobiety i mężczyźny, oraz osób, które w jakimś stopniu były dla nich ważne. Wiele w tym samotności oraz wyobcowania, prób rozliczenia przeszłości oraz uciekania od niej. Wszystko to jest opisane z delikatnością, która nie ucieka przed dosadnością. Między fabułą oddechy łapie się sztuką, filozofią, zatrzymaniem i spojrzeniem na otoczenie. Bywa pięknie i bywa ciężko, co stanowi mieszankę z ogromnym potencjałem, który to styl autora w pełni wykorzystuje.

Jeśli właśnie tak wyglądają tytuły Kundery, to znalazłam kolejnego autora do kolekcji tych, których czytam chętnie i wielokrotnie wracam do ich dzieł. Ukazanie wyobcowania w znajomej scenerii? Oczekiwania ludzi wobec emigrantów? Unikanie tematu życia nieobecnych, jakby nic poza tu i teraz nie istniało? Potrzeba wolności? Zapełnianie pustki kolejnymi relacjami? Uzależniające uczucie lub relacja dla stabilności? Rewelacja!

przekł. Marek Bieńczyk

Kilka...

„(...) ten, kto miał nieudane pożegnania, nie może oczekiwać zbyt wiele od ponownych spotkań". „

"Niewiedza" to opowieść w której autor zadaje nurtujące pytania stawiając jednocześnie swoich bohaterów w trudnych sytuacjach. Tym razem skupia się na historii Ireny i Josefa, dwóch emigrantów, którzy po dwudziestu latach postanawiają wrócić do ojczyzny.

Bohaterowie są wielowymiarowi, pełni sprzeczności i tajemnic. Ich miłość towarzyszy im przez lata, mimo osobistych tragedii i rozstań. Kundera mistrzowsko snuje wątki z ich życia, ukazując złożoność ludzkiej natury. Jednocześnie wnikliwie analizuje psychologiczne aspekty postaci. Przeplatając historię Ireny i Josefa z refleksjami na temat tożsamości narodowej i indywidualnej, autor stawia pytania o sens życia, miłość, lojalność oraz przynależność. Jednocześnie snuje rozważania na temat wybiórczości pamięci czy górnolotnych złudzeń młodości.

Głównym tematem tej powieści jest emigracja – boleśnie postrzegana przez tych, którzy muszą opuścić swoją ojczyznę i zacząć wszystko od nowa w obcym kraju. Autor analizuje skutki wyjazdu, ukazuje niełatwe relacje z rodziną, znajomymi czy władzą. Ukazuje ich problemy, dylematy czy rozterki. Każde ma również swoje wspomnienia na temat Czech. Jednak życie w całkowicie innym kraju zmienia ich. Nikt ich nie pyta również o ich życie na emigracji, o to jak im się wiodło. okazuje się za to że nikt na nich nie czeka i muszą zdać sobie sprawę z tego, że ich miejsce, dom, ż...

Prozę Milana Kundery nieco już znam, czytałam jego książki wiele lat temu, lecz gdy ponownie je wznowiono, postanowiłam sobie przypomnieć i przeczytać na nowo.
„Nieznośna lekkość bytu” czeskiego autora jest chyba najbardziej znana wśród czytelników.

"Niewiedza" jest niezbyt obszerną książką, więc jej lektura wystarczy zaledwie na jeden wieczór, lecz mimo skromnej objętości nie brakuje w niej głębokiej i ważnej treści.
Tematem wiodącym jest emigracja i tęsknota za krajem ojczystym. Chociaż nie wszyscy emigranci odczuwają te nostalgię. Zwłaszcza, że im dłużej przebywamy z daleka od rodzinnych stron, tym bardziej jakby opieramy się tęsknocie. Żyjemy w całkiem innym kraju, w otoczeniu innej społeczności i powrót do korzeni nie zawsze jest spełnieniem marzeń.
Nikt tak naprawdę nie wie co czeka go w przyszłości i z jakim miejscem powinien się związać. Można być równie dobrze szczęśliwym na emigracji jak i nieszczęśliwym w swoim kraju.

Jeśli chodzi o sam koncept czytania, to można uznać książkę za dość mocno wielowątkową. Uważam tak dlatego, gdyż co prawda od razu czytamy tu o dwójce imigrantów, którzy chcą powrócić do swojego domu i zaraz rozpoczynamy serię historycznych wytycznych jakie panowały w czasie, który był przedstawiony. Mamy notatki o komunizmie, wojnie jaka panowała w jakim kraju i kiedy się zakończyła i ponownie dalszą wzmiankę o tym, że postaciom udało się dostać do ojczyzny. Czytamy o tym co widzą inaczej, co się zmieniło i ponownie wchodzimy na drogi czasów typowo historycznych, które głoszą jak kiedyś te miejsca wyglądały, kto rządził, jak traktowano ludzi oraz jak dana osoba została wychowana zaznaczając nazwy narodowości. Wchodzimy na szalę wspomnień z dzieciństwa, następnie w scenę, gdzie córka przedstawia swojego przyjaciela matce, tu rozmawiają o ich różnych językach, gdyż są innych narodowości, o tym jak trudno jest im się porozumieć oraz o tym, że on chciałby, aby ona opowiedziała mu o mieście, gdzie się urodziła. Tutaj mamy wtrącenie tego jak ludzie kogo klasyfikują, jak przypinają im łatki na podstawie własnych obserwacji i jak jest im z tego powodu źle. Mieliśmy tu nieco filozofowania na temat tego, że postacie nie chcą się przyznawać do tego skąd pochodzą, nie uważają tego miejsca jako własne ze względów podłego traktowania. Ciężko miałam określić, czy autor chciał podkreślić, że źle iż nie przyznają się do tego skąd są, czy że nasz dom tak naprawdę zależy od tego gdzie jes...