Życie jest gdzie indziej

Pierwsze spotkanie z Kunderą, i od razu wyczuwam dekoracyjne wyrachowanie. Kwiecisty styl bez uprzejmości. Postępująca śmiałość w drobiazgowych scenach. Doskonała, plastyczna, poetyczna struna jestestwa. Dojrzałość pióra wybiegająca poza przyjęte kanony piękna, liryczna bezkompromisowość, delikatność erotyki wpisanej w kanon europejskiej kultury oraz wdzięcznej kamasutry. Celność spojrzeń oraz wrzucenie narracji dwubiegunowej, gdzie dominantą jest toksyczna relacja między matką, a synem, gdzie burżuazja izoluje rewolucję komunistyczną. Prosta opowieść o genialnym dziecku, które nie potrafi odnaleźć się w rzeczywistości, więc buduje wewnętrzny świat i osobliwą poezję (przy czym operuje trafnymi diagnozami, gdzie ludzie bez głów uosabiają braki rozumu w epoce postępu czy przewrotów politycznych). Literatura, której poszukuję za wszelką ceną: miodem na zepsute powagą inteligenctwo, gdzie autorzy udają głębię, a dialogi wypruwają osobowość z postaci. Chwilami zachwycające, chwilami nieco hamujące przepiękny styl autora przez ślizganie się po tematach, od których zaczyna boleć miednica, ale jak się ślizgać, to z klasą Kundery, gdzie najprostsza rozmowa prowadzi do imponującej konkluzji.

Nie było pewności, gdzie bohater „Życia jest gdzie indziej” został poczęty. Mogło zdarzyć się to w romantycznych okolicznościach przyrody, gdzieś nieopodal Pragi, a może wieczorem na parkowej ławeczce bądź pewnego popołudnia w pewnym mieszkaniu u pewnego kolegi. Ważne natomiast było to, że gdy zakwitły bzy, na świat przyszedł Jaromil, poeta, „miłujący wiosnę”. Jego pierwszym wersem przedstawiającym smutną rzeczywistość było „Niedobra babusi ukradła jabtusia”, co było pewną kontynuacją w rytmiczności wyrażającą się wcześniej wypowiedzianym zdaniem „Mamusiu, ja ci dam lizanego całuska”.

Życie Jaromila otoczonego zaborczą miłością matki, płynęło pewnym utartym szlakiem, gdyby nie poezja właśnie i absolutna fascynacja komunizmem. To właśnie mniej więcej w tamtych czasach politycznych przełomów i przewartościowań Jaromil zaczął śnić i uciekać w sny urzeczywistnione, w których kochał namiętnie (odważnie wyskakiwał z szafy) i nawet był w pewnych kręgach podziwiany. Długo walczył o własną miłość, a gdy ją wreszcie spotkał, musiał ją skonfrontować z miłością matczyną i – co gorsza – własną zaborczością.

Zapatrzenie w siebie i własne poglądy, narcystyczne objawienia i wiara w mądrości mędrców doprowadzają bohatera do klęski. To opowieść młodości i naiwności, o zabawie w życie i mozolnym nabieraniu doświadczenia. O tym, jak to sława (a może i łaska pańska) na pstrokatym koniu jeździ i jak boli, gdy z tego pańskiego siodła spadniemy. O tym, że częściej przyjdzie ...