Dzień gniewu

Arturo Perez-Reverte jako korespondent wojenny przedstawia nam dokładną relację z powstania ludu Madrytu przeciwko Napoleonowi i jego wojskom, które chcą podporządkować sobie Hiszpanię. Uważa się, że dzień 2 maja 1808 roku zmienił całkowicie Hiszpanię.
W każdym narodzie są takie dni, kiedy trzeba się opowiedzieć za lub przeciw. Czy można wtedy pozostać obojętnym?
Mamy pokazane w jaki sposób narasta gniew ludu i co powoduje jego wybuch. Można się zastanawiać nad sensem powstań z góry skazanym na porażkę. Co pchnęło poszczególnych ludzi do chwycenia za broń?
Czy klęska może być zwycięstwem? Czy naród konsoliduje się przez krew.? Co to jest naród? Czy poczucie przynależności do narodu maleje wraz z wzrostem majątku lub pozycji społecznej? Jak w tym wszystkim powinna zachować się armia? Przedstawione są dylematy i postawy poszczególnych osób.
Jest też wątek Polski. Szczycimy się hasłem: „Za naszą i waszą wolność.” A w tym wypadku, czy walczyli o wolność, czy zniewolenie?
Przyznaję się, nie moja bajka. Brakowało mi najprostszej mapki Madrytu, aby wraz z autorem śledzić ruchy powstańców i wojsk napoleońskich.
Książkę polecam wszystkim zainteresowanym historią, specjalnie historią wojen i powstań. Mimo, że jest to po części fikcja literacka została napisana na podstawie obfitego materiału bibliograficznego.

Zaskakująca w swojej formie książka - niestety, nie jest to zbyt przyjemna niespodzianka. Nie jest to powieść w tradycyjnym rozumieniu, tylko raczej... historyczny reportaż, relacja na gorąco z pola walki. Oczywiście przed lekturą trzeba chwilkę posiedzieć nad historią, bo w samej książce niczego autor nie wyjaśnia, czemu doszło do takiej, a nie innej sytuacji z Francuzami w Hiszpanii.
Od biedy jako postacie pierwszoplanowe można wyszczególnić dwóch hiszpańskich kapitanów, ale przez większą część książki byłaby to raczej rzecz naciągana, skoro co chwilę widzimy slajdy z walki kolejnego mieszkańca Madrytu. Wiem, wiem: autor chciał pokazać, że patriotyzm nie zna podziału na zawody i klasy społeczne, że w obliczu zagrożenia ramię w ramię stają, powiedzmy, snycerz, kuchcik, fechmistrz i aktor teatralny, ale po którymś kolejnym Fernandzie, Antoniu, czy innym Juanie (a nazwiska też się powtarzają, choć to żadna rodzina), zwyczajnie machnąłem na to ręką, mocno wypłukany z zainteresowania. Dużym zaskoczeniem in minus, jest tu lekkie ubóstwo językowe, choćby to nieszczęsne "francowate żabojady!", które jest właściwie jedynym określeniem na Francuzów, jakiego autor używa. Doceniam tytaniczny wysiłek Pereza- Reverte w wyszukaniu historii opisywanych w książce uczestników, chociaż z całą pewnością część z nich jest tylko wymysłem autora, więc czytelnik nie ma żadnych szans w odsianiu jednych od drugich. Niemniej robota musiała być nieludzko mozolna. "Dzień gniewu" broni się też ...