Ballada o lutniku recenzja

,,Ballada o lutniku'' jest jedną z tych niepozornych książek, które często wypożyczamy przypadkiem po to, żeby się nimi zachwycić. Żeby zakochać się w języku autora, żeby poczuć nostalgię płynącą z kart powieści, żeby bez reszty zanurzyć się w świecie przedstawionym - który wcale nie jest tak daleki, jak mogłoby się na pierwszy rzut oka wydawać. To jedna z tych książek o których myślimy jeszcze długo po tym, gdy skończymy czytać ostatnie zdanie.

Na poziomie podstawowym ,,Ballada...'' jest nostalgicznym powrotem Wiktora do czasów młodości - do chwili, w której świat stał przed nim otworem, a wykonane na zamówienie maleńkie skrzypce (ósemka!) miały otworzyć chłopcu drogę do sławy będącej pewnego rodzaju zemstą matki na rodzinie, która ją wydziedziczyła.
Jeśli zatrzymamy się w tej warstwie będzie to dla nas opowieść o przyjaźni, która połączyła chłopca i staruszka. Opowieść o samotności, potrzebie zrozumienia, o bezinteresownej pomocy, o życzliwości, miłości i o Bogu. Będzie to także historia pewnego pożegnania - nie tymczasowego, ale prawdziwie ostatecznego.

Istnieje jednak jeszcze jedna warstwa tej powieści - warstwa ukazująca starcie dwóch różnych postaw. Postaw, które nie mogą istnieć jedna obok drugiej - postaw wykluczających się. Mamy oto bowiem do czynienia z mistycyzmem starego Georga Heniga, z prawdziwie magicznym myśleniem przejawiającym się w przekonaniu dotyczącym tego, że drewno z którego robione są skrzypce może być smutne albo radosne, może być poważne albo beztroskie. Z drewnem trzeba rozmawiać, trzeba wytłumaczyć mu co zostanie z niego zrobione, do kogo pójdzie, do jakiego człowieka. W przeciwnym razie drewno będzie niechętne, obrazi się, pęknie - nie będzie z niego skrzypiec.
Przeciwieństwem tej postawy są uczniowie Heninga - majster Franta i majster Wanda. Skupieni na zarabianiu pieniędzy, na wypracowaniu własnej marki, zazdrośni o względy, jakimi dziadek Georgi obdarza Wiktora. Nierozumiejący tego, dlaczego staruszek nie chce odsprzedać albo oddać im swoich narzędzi.

Jest jeszcze trzecia warstwa - historyczna. ,,Ballada o lutniku'' przenosi nas w robotniczy, pełen niedostatku świat komunistycznej Bułgarii. Ale robi to mimochodem, jakby przy okazji. Na pierwszym planie są bowiem skrzypce. Od początku do końca.

,,Ballada o lutniku'' Wiktora Paskowa jest krótką, piękną, głęboką i wielowarstwową powieścią. Jestem przekonana, że każdy znajdzie w niej coś dla siebie.

Polecam z całego serca - ja wciąż jestem zachwycona jej brzmieniem.