Poradnik obsługi umysłu. Jak sobie radzić z trudnymi emocjami recenzja

Lektura dobiega końca, ostatnie litery cieszą mój wzrok, a potem… czuję zawód. Mój umysł zaczyna się buntować i słyszę słowa wypowiadane w myślach:
„Dlaczego to już koniec? A ciąg dalszy tej opowieści?”.

Po raz pierwszy, kończąc czytać poradnik, poczułam, że „akcja” dopiero się rozkręca, a ja pragnę więcej – jeszcze więcej wiedzy na ten temat!

Przeczytałam wiele książek na temat funkcjonowania naszego umysłu, choć wciąż jeszcze za mało. Złożoność naszej psychiki jest niezwykła, a w to, co potrafi (złego i dobrego) zrobić nasz umysł, czasem, aż trudno uwierzyć. Na przykład, chcąc nas chronić, stawia przed nami bariery, które nie powinny istnieć, jeśli mamy się rozwijać. Ale to długa historia i nie o tym będzie teraz mowa.

„Poradnik obsługi umysłu” autorstwa Nikodema Rysia, co istotne psychologa i psychoterapeuty stosującego w swej praktyce terapię poznawczo-behawioralną, to wyjątkowy przewodnik po ludzkim umyśle. Myśli, emocje, przekonania, wartości i stawianie sobie celów. To tylko zarys tematyki, którą porusza autor.
Książka składa się z dziesięciu rozdziałów, w których autor, opierając się na swojej wiedzy i doświadczeniu, wprowadza Czytelnika w niezwykły świat psychiki. W kolejnych rozdziałach omawia zagadnienia mające wpływ na nasze zdrowie psychiczne, takie jak:

1. Emocje.
Czym są? Czy w ogóle są nam potrzebne? Jakie spełniają zadania? Jak je rozpoznawać i jak sobie z nimi radzić?
2. Fizjologia.
Czym są reakcje fizjologiczne? O czym świadczą? Jak praca z oddechem może pomóc nam obniżyć napięcie i „wyciszyć” umysł?
3. Myśli.
Czym są? Jak nad nimi pracować? Jak nie pozwolić negatywnym myślom sterować naszym życiem? Czym jest wiara w myśli i co to są myśli alternatywne? Jak istotna jest zmiana perspektywy? I czym są zniekształcenia poznawcze? Ile prawdy jest w naszych myślach?
4. Mindfulness – w polskim tłumaczeniu to uważność.

„Żyjesz na autopilocie, czy prowadzisz świadome życie?”.

Na czym polega praktykowane uważności? Jak duży wpływ ma ona na nasze zdrowie? Jakie są techniki mindfulness? To jeden z najobszerniejszych rozdziałów książki.
5. Samowspółczucie.
Czy współczucie to litość? Czym różni się współczucie od współodczuwania? Jak istotne jest dla nas samowspółczucie i na czym polega? Czym jest dysonans poznawczy?
6. Wartości.
Co oznacza działać w zgodzie ze sobą?

„Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego, co tak naprawdę jest dla nich wartościowe i czym kierują się w życiu. Wielu ludzi cierpi na brak sensu […]. Jeszcze inni po prostu nie wiedzą, czego chcą od życia” [s. 273].

Jaka jest różnica między wartością a celem? I co jest ważniejsze?
7. Cele.
Jak wyznaczać cele? Czym się kierować? Dlaczego tak trudno je osiągać? Czym jest wizualizacja i czy naprawdę działa?

Poza wiedzą teoretyczną, licznymi przykładami, metaforami oraz ciekawostkami znajdziemy w tym poradniku ponad pięćdziesiąt ćwiczeń, które pomogą nam radzić sobie ze stresem, lękiem, czy uporczywymi myślami. Pomogą nam obniżyć napięcie, wyciszyć umysł, zmienić sposób postrzegania siebie, innych ludzi i świata. Oczywistością jest, iż samo przeczytanie lektury nie pomoże nam uporać się z problemami. Istotne jest to, aby działać, ćwiczyć i wykonywać zadania.
Autor podkreśla, że w niektórych przypadkach potrzebna jest pomoc specjalisty. Są jednak techniki, z których można korzystać bez obecności psychoterapeuty. Wiedza na temat stresu, reakcji lękowych oraz technik, dzięki którym można „zdekatastrofizować swoje fatalne przewidywania” jest bardzo pomocna w radzeniu sobie z codziennością.

Styl i język autora jest bardzo przyjemny i zrozumiały. Dzięki obrazowym i szczegółowo wytłumaczonym przykładom osoba nieobeznana dotychczas z poruszaną przez autora tematyką nie powinna mieć większych problemów ze zrozumieniem tekstu.

Dla kogo jest ten poradnik?

„Szczerze mówiąc, uważam, że każdy wyniesie coś wartościowego z tej książki, a zwłaszcza z ćwiczeń”. Mogę z przekonaniem podpisać się pod tymi słowami.
Autor dodaję jeszcze:

„Jednak niektórym szczególnie się przyda. Są to:
* Osoby, które mają problem z lękiem, stanami depresyjnym, niską samooceną i innymi problemami natury psychicznej […].
* Osoby, które nie zdecydowały się na terapię, ale już o tym myślały. […].
* Osoby, które są obecnie w terapii. […].
* Osoby, które próbowały innych metod terapeutycznych niż terapia poznawczo-behawioralna. […].
* Osoby, które chcą się rozwijać w różnych strefach życia. […].
* Każdy, kto pragnie poznać nowe sposoby zarządzania swoim wewnętrznym życiem” [s. 16].

Na końcu książki znajdziemy wykaz kilkudziesięciu pozycji książkowych, dzięki którym możemy poszerzyć swoją wiedzę. Niestety większość nie została przetłumaczona na język polski.

Na koniec – parafrazując słowa znanego filozofa – słowo o tym, jak ważne są myśli:

Uważaj na myśli, bo stają się słowami.
Uważaj na słowa, bo stają się czynami.
Uważaj na czyny, bo stają się nawykiem.
Uważaj na nawyki, bo stają się charakterem.


Anna Katarzyna Balcerek
Książka z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.