Snoby recenzja

Na początku wydaje się, że to kopciuszkoidalna opowieść o młodej dziewczynie z klasy średniej, która dzięki swej urodzie i wdziękowi oraz manierom poślubia księcia, czyli hrabiego. Tyle, że Kopciuszek jest płytką i interesowną parweniuszką, oślepioną blichtrem tytułów i blaskiem pieniędzy, a książę ograniczonym nudziarzem. A typowe bajki zazwyczaj kończą się na ślubie, po którym "żyli długo i szczęśliwie", natomiast tu ślub jest zaledwie punktem wyjścia do mało bajkowej akcji. Może i słusznie nikt nigdy nie pofatygował się przedstawić Kopciuszka rok po ślubie? Szklane pantofelki potrafią przecież okrutnie cisnąć i narasta ochota, żeby rzucić je precz.

Wokół głównych bohaterów krąży grono arystokratów, co do których wahamy się, czy Fellowes ich podziwia, czy też nimi gardzi. Bo z jednej strony jest to klasa prowadząca wykwintny, ale oparty na określonych, tradycyjnych wartościach tryb życia, podstawa brytyjskiej tożsamości, a z drugiej niektóre opisy i wypowiedzi nieodparcie przypominają ów skecz Monty Pythona przedstawiający doroczny konkurs na największego przygłupa z wyższych sfer. Osobiście nie mam sentymentu do przywilejów wynikających z urodzenia i odziedziczonego majątku (oczywiście z zawiści, gdyż nie posiadam ani jednego, ani drugiego), więc w powieści widzę przede wszystkim satyrę. Na przeżartą snobizmem arystokrację, która z wysiłkiem buduje, wzmacnia i uszczelnia bariery dzielące ją od niższych sfer, i na owe ambitne niższe sfery, które usiłują się w nią wkupić, wkręcić czy nawet wżenić.

Anonimowy narrator, z urodzenia i wykształcenia przynależący do elity, ale ze względów majątkowo-zawodowych pozostający nieco na jej marginesie, z ironicznym dystansem pokazuje nam heroiczne i żałosne wysiłki jednych w celu wdarcia się do tego, co uważają za twierdzę szyku, elegancji i doskonałości oraz heroiczny i śmieszny opór drugich przed skażeniem przez pospolitość. Na niemal każdej stronie przemyca szczegóły, dzięki którym dowiadujemy się, jakie niuanse zachowań dzielą klasę średnią i wyższą i pozwalają tej drugiej odróżnić swoich od obcych. Elementy stroju, odwiedzane miejsca, akceptowane bądź nie zajęcia, a przede wszystkim znajomość lub nie z określonymi ludźmi, wszystko to zapewnia trwałość systemu kastowego, w którym bardziej lub mniej świadomie żyją Brytyjczycy. Akcja toczy się niby w latach 90 ubiegłego stulecia, a mamy wrażenie, że jesteśmy co najwyżej w połowie XIX wieku.