Zatracenie

Pewnie nigdy nie trafiłabym na tę książkę, gdyby nie fakt, że stała się bardzo popularna wśród fanów mangi*. Po pierwsze – ciekawa stylizacja całości, na przekazany przez znajomą osobę pamiętnik. Jak wyczytałam w posłowiu Dazai zawierał w swojej prozie wiele wątków autobiograficznych, więc prawdopodobnie i tu jest opisanych wiele doświadczeń Autora.

Główny bohater to postać zagubiona w życiu, trochę skrzywdzona przez otoczenie, ale mimo to dla mnie odpychająca. Ten młody mężczyzna nie potrafi wziąć odpowiedzialności za swoje czyny, decyzje i choć sam zaznał od innych dużo zła, przekazuje je dalej. Dotyczy to zwłaszcza kobiet, które mają nieszczęście znaleźć się na jego drodze. A może jest tak, że sam złamany przez życie, przyciąga niewiasty słabe, niepotrafiące o siebie zawalczyć?

Przejmujące są słowa bohatera – „Utraciłem prawo do nazywania się człowiekiem. Definitywnie przestałem nim być”**. Cała książka jest studium staczania się, niemocy, braku siły zawalczenia o siebie. Przytłaczająca proza.

* dzięki pracy w księgarni moje literackie wycieczki są czasami bardzo spontaniczne.
** O. Dazai, Zatracenie, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 2020, s. 117.

Uwielbiam takie postaci, jak Dazai. Kontrowersyjne, którzy pisali o czym chcieli, wplątując wątki autobiograficzne bez wstydu. Rezygnując z czarodziejstwa, pokrzepiających zakończeń, żyjąc po swojemu. Tylko jest mały haczyk - samobójstwo autora poprzedziło ,,Zatracenie''. Ludzi widmo, co żyją bez złudzeń, bez nadziei i z wiarą w sens ludzkiej pracy czy w sens człowieczy. Protagonistą okazuje się utalentowany rysownik, z jeszcze większym talentem do kosztowania sake i zaznawania przyjemności w towarzystwie prostytutek. Pieniądze szczęścia nie dają, człek z darem od losu, utalentowany, ale szczęścia nie daje, wychylane piwo szczęścia nie daje - rozumiecie. Marność nad marnościami w wersji ekstremalnej. Jak outsider, który ma w nosie społeczeństwo, normy czy zasady. Pustelnik żyjący wyimaginowanymi zasadami. Proza z prawdziwego zdarzenia. Bunt na całe to kurestwo, na życie w bańce praw, nakazów, dogmatów i jednego przepisu na godną egzystencję. Szkoda, że jedynym ratunkiem dla Dazai okazał się sznur na własne obcowanie wśród obcych figur w symetrii narzuconej cywilizacji mega-metropolii oraz definitywne samobójstwo.

Spowiedź bohatera, który nie rozumiał ludzi. Który ukrywał się za maską żartownisia i popadał w marazm. Cierpiał, ale cierpienie dusil w sobie. Próbował popełnić samobójstwo, zatracał się w używkach, wchodził w wiele relacji... Jego życie było wielkim bałaganem pełnych pytań, jakie nigdy nie doczekały się odpowiedzi. Szukał miejsce dla siebie, ale w efekcie nigdzie nie czuł się na dłużej dobrze. Chciał odnaleźć swoją drogę, ale gdy na nią wchodził — szybko z niej zbaczał. Miotał się, dorastał na naszych oczach, tworzył...

Osamu Dazai stworzył powieść bardzo osobistą, pełną codziennych bólów duszy, których sam doświadczył. Pełno tutaj lęków, samotności czy smutku. Bohater bywa egoistyczny i zrzuca winę za swoje niepowodzenia na innych, ale przede wszystkim jest zbyt wrażliwy, by żyć szczęśliwie. Odczuwa wiele i wszystkim się przejmuje, ale na tyle dobrze udaje, że nikt nie widzi, jak wiele w nim siedzi. Ludzie dostrzegają wyłącznie uśmiech i słyszą żarty, a na resztę pozostają ślepi. Nawet gdy mówi głośno o tym, co go trapi — uznają to za zabawne. Każdy zapatrzony jest we własne problemy, które topi w używkach i nikt temu się nie dziwi, bo sytuacja w Japonii tylko potęguje w ludziach poczucie beznadziei. Alkohol i narkotyki mają stanowić oderwanie od rzeczywistości, ale w efekcie powodują tylko powolne staczanie.

Powieść zgrabna, tak bym ją określiła. Przede wszystkim jednak bolesna. Momentami wprawia czytelnika w dyskomfort i wysysa z powietrza wszelką ...