Prezentujemy w tym tomie kilkanaście nowel siedmiu pisarzy różnej rangi, popularności i sławy. Bo przecież cały niemal świat zna dziś twórczość największego poety rosyjskiego romantyzmu Aleksandra Puszkina (1799-1837), ale o żyjącym kilkadziesiąt lat później w Stanach Zjednoczonych Ammbrose Bierce'ie (1842-1913) u nas na przykład młode pokolenie prawie nie słyszało, Bolesława Prusa (1847-1912), znakomitego powieściopisarza XIX wieku, każdy z nas czyta od dziecka, ale Włodzimierza Perzyńskiego (1877-1930) przypomina nam już tylko teatr lub telewizja, od czasu do czasu wystawiając jego sztuki "Szczęście Frania" lub "Lekkomyślna siostra", O. Henry? Prawdziwe nazwisko tego dziś popularnego w USA pisarza brzmi William Sydney Porter (1862-1910); napisał setki znakomitych nowel i do dziś istnieje w Stanach specjalna nagroda literacka jego imienia przyznawana raz do roku za opowiadanie, ale przecież czytelnikowi polskiemu bliższy i bardziej znany jest francuski mistrz noweli Guy de Maupassant (1850-1893), a nawet liryczny fantasta rosyjski Aleksander Grin (1880-1932).
Tych siedmiu wybrano spośród rzeszy pisarzy uprawiających (między innymi) gatunek literacki zwany nowelą. A niezależnie od tego, czy nowela ma charakter fantastyczny, czy żartobliwie-liryczny, czy sensacyjny, czy jest nowelą grozy, studium psychologicznym lub wreszcie realistycznym obyczajowym obrazkiem (a w tym tomiku staraliśmy się przedstawić różne jej, dziewiętnastowieczne przeważnie, odmiany) - zawsze mamy do czynienia z akcją zwięzłą, skondensowaną i pełną dramatyzmu, ściśle związaną z doniosłymi dla bohatera wydarzeniami.
Taka akcja trzyma nas w napięciu: oczekujemy gorączkowo zakończenia i kiedy wreszcie ono następuje, okazuje się, że spodziewaliśmy się czegoś zupełnie innego, że autor zrobił wszystko, aby zaskoczyć czytelnika, sprawić mu niespodziankę.
Mistrzostwo w tworzeniu takich napięć i zaskoczeń wykazali pisarze najwyższego lotu, a także ci, dla których zabrakło miejsca w czołówce światowej literatury.
Poczytajmy jednych i drugich.
zawartość:
Człowiek i wąż Ambrose Bierce
Dary magów O. Henry
Dubeltowy oszust O. Henry
Klejnoty Guy De Maupassant
Kwiaty Włodzimierz Perzyński
Naszyjnik Guy De Maupassant
Nawrócony Bolesław Prus
Oczy pantery Ambrose Bierce
Okno zabite deskami Ambrose Bierce
Ostatni liść O. Henry
Serce dżungli Aleksander Grin
Wesoły towarzysz podróży Aleksander Grin
Wybraniec losu Włodzimierz Perzyński
Wystrzał Aleksander Puszkin
Z legend dawnego Egiptu Bolesław Prus
Zamieć Aleksander Puszkin