Spóźnione pożegnanie recenzja

Czy można „zabić śmierć”?

Odpowiedź na to pytanie znajdziecie w najnowszej, mocnej i momentami brutalnej powieści Adama Dzierżka „Spóźnione pożegnanie”. Są jednak pytania, na które odpowiedzi próżno szukać, bo zwyczajnie nie zna ich nikt. Możemy coś brać na wiarę, próbować argumentacji, ale czy ostatecznie nie „szukamy sensu i celów w świecie, w którym sensu i celu zwyczajnie nie ma”?

Maks Mejza, po rozstaniu z wydziałem kryminalnym próbuje swoich sił jako prywatny detektyw. Jednak początki są trudne, a sprawy nie ułatwia nie tylko żar lejący się z nieba, ale przede wszystkim trauma sprzed kilku lat, którą mężczyzna próbuje zatopić w alkoholu. Pierwsze zlecenie od starszego mężczyzny poszukującego wnuka kieruje go do miejscowości, której wolałby unikać, nie może sobie jednak pozwolić na wybrzydzanie.

Zapowiada się dość spokojnie? O nie! Już na początku detektywowi spada niemal na głowę ciężarna kobieta, ginąc na miejscu. W Stawirowie, do którego zmierza nie tylko czekają na niego własne demony, ale i koszmarna sprawa kolejnej ciężarnej kobiety zamordowanej w szkole rodzenia. A tu dopiero akcja się rozkręca, bo lokalna hermetyczna społeczność niechętnie wita obcego, a chętnie i skwapliwie zamiata pod dywan to, czego widzieć nie chce. Miejsce poza miastem, gdzie szuka dziecka jest niczym twierdza, do której trudno wejść, ale z której jeszcze trudniej się wydostać.

Autor w jednej powieści zawarł nie tylko fascynującą fabułę, która zaskakuje kolejnymi powiązaniami, ale poruszył wiele trudnych tematów jak przemoc wobec dzieci, patologia, uzależnienia, depresja, a nawet metody manipulacji stosowane przez sekty. Znakomicie zbudował portret człowieka złamanego, ciągle oglądającego się wstecz, ale jednak kurczowo trzymającego się życia. Z postaci pobocznych niejednego zaskoczy postać księdza, który wychodzi daleko poza utarte schematy szokując, czasem śmiesząc, ale i dając do myślenia.
Splecenie wątków przemocy fizycznej z manipulacją psychiczną ukazuje siłę rażenia, jaką może mieć słowo użyte przez osobę skrzywioną, która własne traumy próbuje przenosić na innych. Ale też jak niewiele trzeba, by zapobiec tragedii, choć w tak wielu sytuacjach ludzka znieczulica i odwracanie wzroku zwycięża.

Autorowi udało się mnie kilka razy zszokować brutalnością opisów, ale tyleż razy wzruszyć, a czasem nawet rozśmieszyć. Tak jak napisałam na wstępie pytań pojawia się wiele, ale nie na wszystkie znajdziemy odpowiedzi. Pozostaniemy z własnymi myślami i refleksjami zanurzeni w klimacie odbierającym dech nie tyle przez letni upał, ile rozwój zdarzeń, których nie sposób przewidzieć. Bo to przede wszystkim porywająca powieść, która pochłania aż do zaskakującego zakończenia.