Aż do śmierci recenzja

Dwie opowieści pod jednym szyldem. Wydawać by się mogło, że są od siebie bardzo odległe, a motywem przewodnim jest tutaj "kwestia żydowska", lecz między jedną a drugą historią jest jakby setki miniaturowych nici. One na jakimś głęboko humanistycznym poziomie przyciągają ku sobie dwa opowiadania. Trudno mi o tym mówić, gdyż ponieważ nie mam humanistycznego wykształcenia i w gruncie rzeczy w ogóle guzik w życiu wadziłam, a ostatnie dni spędzam na rąbaniu drewna pod chałupą... Ale głos pana Oza do mnie dociera.

Podczas czytania często nachodziły mnie skojarzenia z Cmentarzem w Pradze Umberto Eco, którą to powieść uznałam za... no, dziadostwo to było i tyle (link do recenzji: https://nakanapie.pl/recenzje/no-i-co-to-mialo-byc-cmentarz-w-pradze ). Niemniej i tam "kwestia żydowska" jest w centrum opowieści. Jednak wygląda to bardzo nędznie i negatywnie. Momentami pan Eco wręcz wychodzi na antysemitę. W porównaniu z nim Amos Oz objawia prawdziwe odczucia narodu żydowskiego, które poniekąd wynikają z faktu, że takie Cmentarze w Pradze w ogóle powstają. Jest to więc strach. Niezrozumienie globalnej nienawiści. Piętno odrzucenia. To o tym traktuje Aż do śmierci.

Styl pisania Oza jest interesujący. Pan autor stara się wplatać trochę humoru tu i tam, czym tylko podkreśla ponure sedno sprawy, którego dotyczy ta książka. Pierwsze opowiadanie to kpina z wypraw krzyżowych, gdzie hołota i przestępcy idą w imię wiary zabijać niewierne kobiety i ich dzieci (a przy okazji paru swoich). Drugie opowiadanie to już przeskok hen do przodu, gdzie wrogiem staje się bolszewicka Rosja. Lecz tutaj sztylet ironii pan autor wycelował w samych Żydów, którzy bywają obsesyjni i przesadni w osądach. Razem wychodzi z tego jeden medal o dwóch stronach.

Co by podsumować:
Aż do śmierci jest ciekawym doświadczeniem literackim, które stanowi chyba punkt obowiązkowy dla wszystkich zainteresowanych światem widzianym z perspektywy Żydów. Fascynująca analiza natury tych ludzi oraz ich odwiecznych bolączek, z jednej strony uzasadnionych. Z drugiej – wyimaginowanych.