Kult recenzja

Opowieść o Heńku Hausnerze, prostym człowieku z podwrocławskiej Oławy, który doznał objawienia: w roku 1983 ukazała mu się Matka Boska na działkach, a potem często wracała. Historia oparta jest częściowo na faktach, był taki człowiek w Oławie w latach 80. i 90., przyjeżdżały do niego na działki tysiące pielgrzymów, uzdrawiał, głosił słowo boże, a oficjalny kościół nigdy go nie uznał.

Książka ma formę gawędy opowiedzianej w 1997 r., i spisywanej z taśmy magnetofonowej, a opowiada Zbyszek, brat Heńka, z zawodu fryzjer męski. Przy okazji dostajemy opowieść o młodości w pięknych latach 70., kiedy to świat był mocno uporządkowany: w niedzielę był najpierw kościół a potem na obiad rosół i kura na drugie. Wtedy to małe lanie dostawało się ręką, a duże paskiem lub dyscypliną. Niemniej większa część książki dzieje się w mrocznych latach 80., wtedy to Heniek zaczął mieć wizje Maryi. Mamy wreszcie lata 90., początki transformacji, która dla jednych była wyzwoleniem, dla innych tragedią. Jest tragedią dla narratora Zbyszka, któremu właśnie wtedy kompletnie wali się życie zawodowe i osobiste.

Przy okazji dostajemy realistyczny portret polskiej naskórkowej i rytualnej religijności. A jej najpiękniejszym i najprawdziwszym wyrazem są objawienia Heńka, który jest pełen miłości do ludzi i traktuje swoją misję kompletnie altruistycznie. Jak pierwsi chrześcijanie ma bezpośrednią łączność z Bogiem, przyjmuje i uzdrawia nie oczekując profitów, fortunę przy nim zbijają inni. Po prostu święty człowiek. Ale kościół instytucjonalny wciąż mu robi wstręty, w ogóle cała fabuła może być traktowana jako ciągłe i daremne próby uznania nawiedzeń Heńka przez kurię i Watykan. Miał chłop pecha, bo takie bośniackie Medjugorie już prawie kościół zaakceptował.

Snuje Zbysio swoją opowieść o bracie, przy okazji częstując słuchacza, młodego pana Łukasza, mądrościami życiowymi małomiasteczkowego filozofa co to może książek nie czyta, ale swoje wie. Parę jego bonmotów: (pierwszy do przemyślenia dla moli książkowych): „Pan wygląda mi na takiego, co nosa z książek nie wystawia. To wielki błąd. Na starość pan się popłacze, żeś pan przeczytał życie, zamiast je przeżyć.” Albo „Widzi pan, kobieta wybaczy mężczyźnie zdrady, bicie, chlanie i nieczułość, zniesie biedę i smród, ale żadna nigdy nie odpuści odrzucenia. Takie właśnie są baby i takie mamy obowiązek je kochać.” Lub „Upadek przypomina staczanie się po schodach, a nie bezbolesny zwał w ciemność. Za dobrze by było. Pan jesteś za młody, żeby wiedzieć, ale kiedyś polecisz pan w dół, jak każdy człowiek, i poodbijasz się od stopni.” Jest tego więcej.

Rzecz cała ma strukturę opowieści nagrywanej na taśmę magnetofonową, myślę, że najlepiej wypada jako audiobook, niestety pospieszyłem się i przeczytałem ebooka przed ukazaniem się audiobooka w interpretacji Janusza Chabiora.

Mimo pewnych dłużyzn to ciekawe świadectwo życia na prowincji w późnym PRL-u i w początkach III RP. Także mocny opis naszej polskiej ludowej religijności.