Kto zabił mojego ojca recenzja

Popełniłam błąd. Przeczytałam „Kto zabił mojego ojca“ zanim poznałam inne tytuły Edouarda Louisa i choć już na początku odczułam, że robię źle, to — gdy zaczęłam lekturę — nie chciałam książki wypuścić z rąk. Wszystko za sprawą przejmującego obrazu miłości oraz nienawiści wobec człowieka, którego zniszczył system! Ojciec autora dorastał w przemocowym domu, zaprzepaścił szansę na dobrą przyszłość przez presję społeczną, a potem dobiła go polityka. Sytuacja oczywiście nie jest zero-jedynkowa i nikt nie jest całkowicie pozbawiony władzy nad swoim życiem, ale w uproszczeniu tak wyglądała jego historia. Pozwolił innym pokierować swoim losem, bo nie miał siły, by sprzeciwić się światu, w jakim żył. A potem był już zbyt stary i schorowany, by cokolwiek zmienić.

Całkiem niedawno przeczytałam reportaż „Beze mnie jesteś nikim. Przemoc w polskich domach“, gdzie Jacek Hołub oddaje głos ludziom, którzy stosowali przemoc wobec bliskich. Zwykle były to jednostki, które same jej doświadczyły i które nie potrafiły poradzić sobie z własnymi emocjami — nikt nie nauczył ich, jak je wyrażać. Jednostki, które same cierpiały wyrządzając innym krzywdę, ale nie potrafiły inaczej. Zaopatrzona w tę wiedzę poczułam pełnię mocy fragmentu: „Byłeś ofiarą przemocy — zarówno tej, którą stosowałeś, jak i tej, której sam doświadczyłeś“. Skala zrozumienia, jakie ma w sobie autor jest więc ogromna. W jego słowach bywa obecny żal, ale bywa on raczej skierowany w stronę systemu, który doprowadził jego ojca do takiego stanu, nie mężczyzny. Już nie.

Tekst ma formę bolesnego monologu skierowanego do ojca z przeszłości. Eduardo pisze: „Mówię o tobie w czasie przeszłym, ponieważ cię już nie znam. Czas teraźniejszy byłby kłamstwem“. Pierwsza część skupia się na młodości ojca, jego okrutnych komentarzach oraz nieudolnych formach okazywania miłości. Druga to zapis okoliczności pewnego ważnego w ich życiu wydarzenia. Ostatnia natomiast jest ostrą krytyką w kierunku rządzących i ich poczynań z niższymi klasami społecznymi. Tego, jak ich decyzje wpłynęły na życie ojca autora. Tworzy to zapis przejmujący, ale pozostawiający OGROMNY niedosyt. „Kto zabił mojego ojca" stanowi bowiem bardziej uzupełnienie twórczości Eduarda, dodanie bardzo ważnej perspektywy, której być może w innych tekstach zabrakło lub którą autor chciał uwypuklić. Kiedyś się przekonam!


przekł. Joanna Polachowska