Konferencja w Wannsee. Droga do "ostatecznego rozwiązania" recenzja

Czyli o czym rozprawiano 20 stycznia 1942 roku w posiadłości jednej z dzielnic (o której wojna jakby zupełnie zapomniała) Berlina? To w tym miejscu zapadła decyzja o tzw. ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej. Pamiętać należy, że wcześniej, bo 14 stycznia odbyła się prekonferencja Hegewaldheim na obszarze Prus Wschodnich, to tu nakreślono wstępne koncepcje chorego planu. Przypieczętowano je właśnie w Wannsee. Warto mieć też na uwadze, że sytuacja Żydów od początku wojny była tragiczna i mordowano ich już wcześniej.

Wzmiankować muszę, że lektura, choć nie jest obszerna, do najłatwiejszych nie należy, ze względu na hermetyczny styl autora. Jednak ów wykonał tytaniczną pracę, mamy pogłębioną analizę protokołu konferencji. Wnioski historyka są bardzo ścisłe, chronologia jest wręcz pedantyczna. Peter Longerich gruntownie zbadał temat, o czym świadczy imponująca bibliografia; przypomina także o budowie obozu koncentracyjnego w Chełmnie nad Nerem. Zatem naukowiec słusznie pyta: Skoro więc masowe mordowanie rozpoczęło się już na dużą skalę, do czego były jeszcze w ogóle potrzebne <przygotowania> do <przyszłego ostatecznego rozwiązania>?

Dodatkowym atutem tego zwięzłego opracowania są fotografie dokumentacji.

W spotkaniu udział wzięli wysoko postawieni funkcjonariusze SS, NSDAP. Główną pieczę sprawował Reinhard Heydrich (twórca słynnej prowokacji gliwickiej, ''usprawiedliwiającej" napaść III Rzeszy na Polskę). Z upoważnienia Goringa miał nadzorować pełne rozwiązanie kwestii żydowskiej w niemieckiej strefie wpływów w Europie. Protokół sporządził Adolf Eichmann, naczelny organizator akcji. Narada trwała 90 minut. Wedle dokumentu, zgładzić planowano 11 milionów europejskich Żydów, w tym 5 mln z terenów ZSRR i ponad 3 mln z Generalnego Gubernatorstwa. Ale nie poprzestano na tym, niemieckie plany eksterminacyjne dotyczyły także ludności żydowskiej z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Szwajcarii, Hiszpanii czy Turcji. Czyli z terenów pozostających poza kontrolą Hitlera.

Akcja Reinhardt (noc z 16 na 17 marca 1942 roku) przewidywała wymordowanie Żydów z okręgu Białystok w obozach Bełżec, Sobibór oraz Majdanek.

Czy warto sięgnąć po tę publikację? Oczywiście! Peter Longerich sygnalizuje o okolicznościach poprzedzających konferencję w Wannsee, poznajemy biogramy uczestników. Badacz jest dociekliwy, stawia wiele sensownych pytań, hipotez, trzymając się określonej metodologii. W przypisach naświetla wiele spraw.