Polki na Montparnassie

Na studiach fascynowałam się feminizmem, jednak im więcej dowiadywałam się o działaniach współczesnych przedstawicielek tego ruchu, tym bardziej mój zachwyt malał. W swojej książce Sylwia Zientek portretuje kobiety, które swoim życiem uosabiały ideę emancypacji (choć jak czytamy w książce, niekiedy nie popierały tego ruchu), a nie toczyły czczych bojów o stosowanie żeńskich końcówek. Przeważnie to smutne historie, bo też droga większości malarek była dość wyboista i tylko dzięki swojemu samozaparciu nie zawróciły ku wygodniejszemu życiu.

Na uwagę zasługuje ogrom pracy, który Autorka włożyła w odszukanie szczątkowych nieraz informacji o opisywanych postaciach. Jednak to, co wielu zachwyca, mi w książce wadziło – osobiście wolałabym oddzielne rozdziały poświęcone od A do Z jednej artystce. Choć rozumiem zamysł pani Zientek, aby pokazać chronologicznie historię nie tylko malarek, ale i paryskiej dzielnicy Montparnasse, na tle zmieniającego się świata (w tym dwóch wojen). W tym kontekście to pasjonujący i klimatyczny obraz pewnej epoki.

Książka pięknie wydana, tekst świetnie napisany – lekko i wciągająco. Chciałoby się więcej takich historii.

Niektóre z tych nazwisk słyszałam, o większości jednak nie, tak naprawdę znane mi były tylko nazwiska Boznańska, Łempicka i Bilińska. Okazuje się, że
„… było ich kilkadziesiąt, a według niektórych wyliczeń kilkaset. Młode, dobrze jak na tamte czasy wykształcone (znajomość języków, umiejętność grania na instrumencie), wspierane finansowo i mentalnie przez rodzinę bądź protektorów, przybywały do Paryża po to, aby zasmakować upragnionej wolności, zdobyć wiedzę, profesjonalny warsztat i sięgnąć gwiazd. Nigdzie indziej poza Paryżem kobiety nie miały szans zostać szanowanymi artystkami – bo przecież chcąc dorównać mężczyznom w tamtych realiach, porywały się z motyką na słońce”.
Z książki Sylwii Zientek poznałam te artystki, trudne koleje losów tych niewiarygodnych kobiet oraz osoby, z którymi były związane - mężów, dzieci, kochanków, przyjaciół. Polityków, malarzy, pisarzy, takich jak np. Apollinaire, Rilke, Reymont, Żeromski, czy Przybyszewski. Wszyscy żyli lub bywali w Paryżu, jakiego nie znałam. Z wielu powieści i reportaży stolica Francji jawiła mi się jako miasto francuskich artystów, tych najbardziej znanych - Lautreca, Renoira, Degasa, Moneta, Gaugaina i innych malujących mężczyzn, ale przez myśl mi nie przeszło, że Paryż aż tak naznaczony był polskimi artystkami! Jestem pod wielkim wrażeniem! Wskutek lektury pooglądałam w sieci dzieła naszych malarek i umówiłam się sama z sobą, że trochę potropię ich obrazy i zobaczę na żywo co się da. Może wpadnę gdzieś też na...

Już na samym wstępie książki znajdziecie spis bohaterów i ich pobieżny opis potrzebny do zrozumienia treści i przekazu autorki. Wewnątrz jest wiele zdjęć artystów, pięknych widoków z okien, zdjęcie spisu nazwisk uczennic, fotografię ich samych i bardzo wiele innych, które były naprawdę piękne, bo ukazywały czasy i miejsca, wręcz emanujące ulotną chwilę, lub upływający czas. W niektórych momentach opis jest dość przystępny. Tut nie chodzi o zachwyty nad treścią, choć zauważyłam pewną różnorodność. Pod jednymi zdjęciami znajdowałam surowe treści. Pod innymi wręcz rozmarzenie, jakby chęć powrotu do tego, co minęło i nie wróci, a jeszcze u innych zachwyty i w myślach dodawałam im oklasków. To było bardzo dziwne, ale niesamowicie ciekawe doświadczenie, bo nigdy nie wiedziałam na co tutaj natrafię.
Co zatem znajdziemy w książce?
Otóż wiele osób, które zasłużyły na ordery, ale nie zawsze tych zaszczytów dostępowały. Malarki z XIX i XX wieku. Na pierwszy plan wysuwa się zdjęcie przedstawiające front kamienicy w Paryżu. Następnie portret Anny Bilińskiej, gdzie widać niesamowitą prostotę, aczkolwiek w spojrzeniu pewien rodzaj zaciekawienia i jakby niemej niesprawiedliwości. Może zwątpienia? Później poznamy Olgę Boznańską, Marię Dulębiankę i wiele innych osobistości, które przyczyniły się do rozwoju danej epoki, a które gdzieś tam zostały zapomniane. Dowiemy się jak żyły, co robiły i powody, dlaczego zostały wtedy niedocenione.
Zawsze mówi się, że dobrego artystę doceni...