"Pasmo górskie biegnące od strony południowej długim łukiem, poszarpanym dolinami i potokami, stało się od zarania bytu naturalną granicą Polski, czyniąc na wielkiej przestrzeni z baszt, murów, wież skalnych schron i bezpieczeństwo dla życia zakładanego na tej połaci ziemi w zamierzchłych czasach, stwarzając własne dzieje, własne odrębne cechy..."