Zaraz będzie po wszystkim recenzja

Rodzisz się, żyjesz, umierasz.

Zaraz będzie po wszystkim. Jak dobrze. Jaka ulga.

Najlepszy w książce Grzegorza Uzdańskiego jest tytuł (dlatego i dla tej recenzji lepszego nie wymyśliłam), bo przynosi jakąś nadzieję, której nijak nie udało mi się znaleźć w samej opowieści. Dzięki temu staje się metaforyczny, zgrywa się z nią idealnie, razem tworzą całość, którą można ocenić jako dobrą. Ten jeden element robi czasem istotną różnicę.

Książka porusza ważny temat, to nie ulega wątpliwości. Jest nim starość, jej najczęstsza (?) odsłona, która ma wiele imion. Bezradność, niesamodzielność i samotność. Bycie zniedołężniałym ciałem tu i młodą, wolną duszą tam. Gdzieś tam, w przeszłości, która jakkolwiek trudna, ciężka i rozczarowująca by nie była (osiemdziesięcioletnia Jadzia ze złamanym biodrem nie ma przecież tylko i wyłącznie dobrych wspomnień), to jednak wtedy człowiek coś mógł, bo był sprawny. Jeśli nawet zależny od innych, to w nieporównywalnie mniejszym stopniu. I teraz rodzi się pytanie. Co jest lepsze: mieć jeszcze jakąś świadomość, wiedzieć, co się dzieje wokół, móc zawołać – a tam, zawołać: móc nacisnąć dzwonek przy łóżku! Czy być zupełnie nieświadomą rzeczywistości kłodą, mytą, przebieraną, pojoną i karmioną o określonych porach, której podają leki i która przestraszyła się psa widzialnego tylko dla niej. Być całkowicie TAM, nie będąc świadomym swego stanu TU.

Ale tytuł Zaraz będzie po wszystkim można odnieść i do pozostałych bohaterów. Do zmęczonych, półsennych i przeciążonych pielęgniarek wyglądających końca dyżuru – i końca kłopotów poza pracą, którego nie widać (to Agata). Do wolontariusza Tomka, który niby chce dobrze, jest lubianym i wypatrywanym przez starych ludzi przybyszem z ich dawnego świata, wnosi w ich wegetację jakiś powiew świeżości – a z drugiej strony jego brak asertywności i życiowa nieporadność też mogłyby się już skończyć. Każdy czeka na jakiś przełom – albo na koniec.

I ja też czekałam. Słowa zaraz będzie po wszystkim utrzymały mnie jakoś do ostatniej strony tej niełatwej, smutnej lektury – i niestety warsztatowo nie tak dobrej jak Wypiór tego autora, którym byłam zachwycona. Tu zabrakło oryginalności, tak w języku, jak i w kreacji bohaterów. Jadzi można wybaczyć wszystko, z oczywistych względów, zresztą ona jako jedyna jest cokolwiek wyrazista. Ale irytującego słowotoku Agaty i Tomka oraz ich postawy pod tytułem jakiegoś mnie, Panie Boże stworzył, takiego mnie masz – zrozumieć nie potrafię.