Silva Rerum III recenzja

To już trzeci tom świetnej litewskiej sagi i koleje losu następnego potomka z rodu Narwojszów. Tym razem autorka zabiera nas w podróż do XVIII-wiecznej Litwy. Panowanie Sasów, a więc "jedz, pij i popuszczaj pasa". Tym razem towarzyszymy życiu najstarszego syna Anny Katarzyny i Jana Izydora (im poświęcony był tom II)- Piotrowi Antoniemu. Jest to stateczny, zamożny i pragmatyczny ekonom, który służy na dworze księcia Radziwiłła. Cyfry, daty, miary - to są rzeczy, którym ufa. Pewnego dnia hetman Radziwiłł poświęca Narwojszowi pewną misję, która wystawi na próbę jego rozsądek oraz racjonalne podejście do życia i może pozwoli odkryć w życiu to, czego tak bardzo mu brakuje.

Ogromnym atutem książek Sabaliauskaite jest ukazane w nich tło historyczne. Autorka zabiera nas w podróż do Wilna i dokładnie opisuje, jak wyglądało życie w pięknym, zamożnym dworku, wskazuje na rosnący antysemityzm wśród mieszkańców, którzy obwiniali Żydów o pożary pustoszące miasto, co jednocześnie nie przeszkadzało w fascynacji Kabałą. Mamy również okazję wziąć udział w przyjęciach, jadać wystawne posiłki z najzamożniejszymi, w tym przypadku z samymi Radziwiłłami. Autorka sporo miejsca poświęciła właśnie tej znanej rodzinie, a dokładniej Michałowi Kazimierzowi Rybeńce i jego braciom. Dzięki Sabaliauskaite i Piotrowi Antoniemu możemy wejść na wspaniałe dwory i przyjrzeć się z bliska poczynaniom, grzechom czy szaleństwom Radziwiłłów. A to wszystko osnute cudownym, rokokowym klimatem, który spija się z każdym słowem.

Skoro wywołałam słowa, to powiedzmy trochę o stylu, gdyż jest on wyjątkowy. Nie każdemu przypadnie do gustu. Pamiętam, że kiedy zaczynałam czytać pierwszy tom, to ogromnie zdziwiły mnie długości zdań. Ale kiedy wejdzie się już całym sobą w tę historię, to ten wyjątkowy styl i sposób narracji staje się ogromnym atutem. Autorka prowadzi tę opowieść na zasadzie gawędy, monologu, lekko ocierając się o strumień myśli. Czasami jedno zdanie jest tak rozbudowane, że ciągnie się na pół strony. Nie ma tutaj klasycznych dialogów lub pojawiają się bardzo rzadko i są one wplecione w narrację. Bardzo często wychodzimy "z głowy" narratora, aby wejść "do głowy" bohatera. To co mnie urzekło w sposobie pisania, to zwrot w stronę szczegółu. Zdarza się wiele takich fragmentów, kiedy autorka zatrzymuje się na jakimś drobnym przedmiocie i od niego zaczyna snuć inną historię, a do meritum powraca po jakimś czasie.

Powieści historyczne "Silva rerum" są książkami wyjątkowymi. Mają bardzo interesującą fabułę spiętą losami potomków jednego rodu, a do tego napisane są wyjątkowym, niespotykanym stylem, który jedni znienawidzą, a drudzy pokochają.