Czas życia i czas śmierci recenzja

W prozie tego autora zakochuję się od pierwszych akapitów i słów. Książka jest napisana przepięknie, przy czym nie jest to język egzaltowany czy nadęty. Pozbawiony prostoty jednocześnie konkretny i nie nazbyt rozwlekły w opisach i rozważaniach. To moja pierwsza książka tego autora, pomimo słynnego już za sprawą netfliksowej ekranizacji "Na zachodzie bez zmian". Dlaczego akurat ten tytuł? Cóż, wbrew pozorom bliżej mi do romantyzmu, niż nieustającej wojny.

Niestety taka narracja, język i operowanie słowem mają swoje konsekwencje. Okrucieństwo wojny jako wyświechtany frazes uderza mnie od razu, tak samo jak po raz pierwszy wiele lat temu przy pierwszych książkach o wojnie, tak i teraz. Przy scenie egzekucji. Emocje ból żal. Bardzo obrazowe, bolesne, jednocześnie tak proste. Przejścia po ruinach, zwłokach czy realia szeregowców i trudy rzeczywistości okopowej szczególnie dają się we znaki... czytelnikowi.

Mimo wszystko uważam, że nie jest to książka typowo o wojnie, okrucieństwie czy potwornościach towarzyszących tym zjawiskom, jest tego oczywiście dużo, ale stanowi to niejako tło do tego, co najważniejsze w tej powieści, czyli człowieczeństwo. Miłość. Radość z tych rzeczy, które mamy na co dzień, ale tego nie doceniamy aż do momentu straty, często bezpowrotnej.

Bohater powieści, niemiecki żołnierz Ernst Graeber dostaje urlop z wojaczki frontowej, i z nadzieją udaje się do rodzinnej miejscowości. Przeżywa tam wielkie rozczarowanie, widząc co wojna robi nie tylko z żołnierzy, ale też z ludności cywilnej. Człowiek człowiekowi wilkiem? Przypomina mi się inne dzieło kultury, słynny film Gruz 200, gdzie realia wojenne dotykają ludności cywilnej równie brutalnie, równie bezwzględnie jak na froncie. Kto będzie dobrym człowiekiem, a kto gnidą. Jaka naprawdę jest Vaterland Graebera? Przeżywamy podróż razem z naszym bohaterem dochodząc do pięknych wydarzeń, Ernst przeżywa miłość która odwzajemniona wpływa na naszego bohatera i dalsze wydarzenia w powieści.

Jest też trochę filozoficznie, godzący się na wcześniejszą brutalność zmienia swoje podejście do wojska i ojczyźnianej misji. A miłość? Nie chodzi tutaj na pewno o namiętność czy wzniosłe słowa. Tego w tej książce nie uświadczycie, jednak czuć emocje i tę niesamowitą radość ze wspólnego dzielenia rzeczywistości. Takiej, jaka ona jest. Sceny kolacji w restauracji w bombardowanym mieście, rozmowy z kelnerem o wykwintnym winie czy kombinacje ze starszą lokatorką to naprawdę przyjemne momenty książki.

Mogę tylko polecić choć nie jest to łatwa lektura, na pewno piękna i wbrew wydarzeniom w tle przywracająca wiarę w ludzkość.

20.08.2024 r.