Kampucza, godzina zero recenzja

 "Podczas trzech lat, ośmiu miesięcy i dwudziestu jeden dni rządów Czerwonych Khmerów w Kampuczy wymordowano ponad 3 miliony ludzi. Blisko połowę narodu."
 
 Wydana po raz pierwszy w 1981 roku "Kampucza ..." jest owocem podróży Zbigniewa Domarańczyka, wraz z polską ekipą filmową na pogranicze Wietnamsko - Kambodżańskie. Polscy filmowcy chcieli nakręcić film dokumentalny, reportaż książkowy został niejako produktem ubocznym wyprawy do Indochin. Dzisiaj ciężko dokopać się do efektów tej podróży. W bazie serwisu filmpolski.pl, pod nazwiskiem Domarańczyka znajdują się trzy filmy datowane na 1984 rok: Czy jadłeś ryż, Granica, Po tamtej stronie rzeki; można się domyślać, że to właśnie owoce Kambodżańskiej wyprawy - pozostały po niej gołe tytuły. Dlatego bardzo dobrze, że Dowody na Istnienie postanowiło wydać "Kampuczę", przywracając tym samym życie zapomnianemu autorowi.
 
 Najpierw o tym co na początku i na końcu. 
 
 Książka poprzedzona jest trochę odczapkowym wstępem Wojciecha Tochmana, o jego wspomnieniach z Kambodżańskich wojaży - do zapomnienia. O wiele ciekawsze jest posłowie, w którym profesor Piotr Ostaszewski dopowiada to, co Domarańczyk w swojej książce pominął, lub musiał pominąć, ze względu na brak wiedzy (w 1979 roku, gdy pisał książkę, o reżimie Czerwonych Khmerów nie było wiadomo zbyt wiele), czy aktualną sytuację geopolityczną (Wietnam był sojusznikiem bratniego Związku Radzieckiego), dlatego posłowie jest wartościowym uzupełnieniem 
 reportażu. 
 
 Sam reportaż jest mocno historyczny. Domarańczyk szeroko opisuje losy Kampuczy, tworząc szeroki kontekst do tego co zobaczył i opisał - ostrzegam potencjalnych czytelników, że mniej więcej 2/3 książki to właśnie historia Kambodży i geopolityki Indochin - takie rzeczy po prostu trzeba lubić.

Podoba mi się styl autora, prosty i oszczędny, można powiedzieć, że momentami nawet akademicki, gdy opisuje jakieś bardziej złożone zagadnienie, związane z reżimem Pol Pota. Gdy przychodzi do przelewania na papier tego, co zastał w Kampuczy, Domarańczyk, niczym obiektyw kamery,po prostu rejestruje obrazy, bez zbędnych ozdobników, często powstrzymując się od własnych opinii (bardzo brakuje mi tego obiektywizmu w dzisiejszych książkach non fiction), oddając głos swoim rozmówcom i pozostawiając ocenę czytelnikowi.