Samosiejki recenzja

Kiedy Dominika Słowik została nagrodzona Paszportem Polityki 2019 za powieść „Zimowla”, postanowiłam poznać jej twórczość. Jednak dopiero ubiegłoroczne „Samosiejki” udało mi się przeczytać i wtopić w przedziwny świat budowany w zawartych tam opowiadaniach. Jednak nie było to udane spotkanie.

Opowiadania Dominiki Słowik są zróżnicowane pod względem tematycznym, choć ich wspólnym mianownikiem jest relacja człowieka z naturą. Utraciliśmy łączność z przyrodą, a autorka stara się przypomnieć, że jesteśmy jej częścią, podlegamy jej rytmom i kaprysom. Natura nie daje za wygraną, wdziera się do życia bohaterów, przypomina o sobie, często dominuje nad człowiekiem. Ciągle też się zmienia.

Dominika Słowik pokazuje czytelnikowi kobietę, która traci wzrok, jednak po operacji odzyskuje go. Czas, kiedy nie widzi, przeżywa całkiem inaczej, niż zwykle. Nie potrafi odnaleźć się we własnej przestrzeni, wyczuwa obecność kogoś obcego, odbiera świat pozostałymi zmysłami. Innym razem towarzyszymy dziewczynie podczas mroźnej i śnieżnej zimy. Obserwuje ona radosnego psa, który kopie w śniegu tak wielką dziurę, że znika w niej razem z właścicielem. W innym opowiadaniu poznajemy dziewczynkę, która w przedszkolu musi zjadać zielone, bo jest zdrowe. Obserwuje inne dzieci, które ulegają temu przymusowi, a jednocześnie spogląda na drzewko obdarte z liści, które trafiły na ich talerze. W kolejnym utworze udajemy się na stację kosmiczną skolonizowaną przez pleśnie i grzyby i próbujemy rozwiązać zagadkę, skąd się tam wziął dziwny pies oraz jakie badania są tam prowadzone.

Relacje między człowiekiem a przyrodą są skomplikowane. Z jednej strony korzystamy z jej zasobów, a z drugiej musimy dbać o to, by się nie skończyły. Równowaga i umiar są nieodzowne. Poddanie się jej rytmiczności i pogodzenie z przemijalnością i zmiennością służy człowiekowi. To, co rozumiemy przez „wegetację”, w prozie autorki nabiera innego znaczenia. Kojarzona z nudą i bezcelowością, tutaj prezentowana jest w kontekście naturalnego rytmu życia, skupienia na środowisku i wszystkim, co kojarzy się ze slow life.

„Samosiejki” zostały napisane w stylu realizmu magicznego, któremu autorka nadała delikatny, poetycki wydźwięk. W jej opowiadaniach panuje oniryczny nastrój, zwłaszcza kiedy weźmie się pod uwagę nieprawdopodobne zdarzenia, pnącza wyrastające z nosa bohaterki i zajmujące całe jej mieszkanie, czy też matkę zasypiającą na całą zimę. Wszystko jest niejasne i nieoczywiste. Dosyć niepokojące. Napisane starannie, z pomysłem, pokazują, że Dominika Słowik jest spostrzegawczą obserwatorką otaczającego świata, trendów i ludzi.

Tym niemniej nie jest to moja ulubiona literatura. Nie potrafię wczuć się w takie opowieści. Zachęcam do samodzielnej oceny utworów zawartych w „Samosiejkach”.