Błoto słodsze niż miód. Głosy komunistycznej Albanii recenzja

Kiedyś w młodości słuchałam „Radio Tirana” i bzdur jakie opowiadali. Było to prawie jak kabaret. Nie myślałam wtedy, że oni tam muszą w to wierzyć. Myśmy jednak już mieli większą swobodę.
Ciekawe, że demokracje między sobą się różnią, natomiast totalitaryzm we wszystkich państwach jest taki sam. Mamy kult przywódcy, gdzie partia jest religią, a przywódca bogiem. Musi istnieć wróg zewnętrzny, przeciw któremu walczymy. Najważniejsze, musi istnieć wróg wewnętrzny i cały system walki z tym wrogiem. Musi istnieć cały aparat poszukujący tych wrogów, a jeżeli nie ma stwarzać ich. Wszystko się opiera na strachu i represjach. Totalitaryzm karmi się kłamstwem, donosami, lękiem, nikt nie może być pewnym jutra. Walcząc o przetrwanie każdego dnia, nie ma już sił na nic innego. Nieodłączną częścią jest bieda, ale temu wini są wrogowie. Przypomina się mi wiersz Majakowskiego, który się musiałam uczyć. Jeden palec nie znaczy nic, ale gdy te palce połączymy w pięść, to jest to siła. Człowiek nie znaczy nic, liczy się tylko partia.
Taki właśnie obraz w relacjach mieszkańców Albanii przedstawia nam autorka. Obraz biedy, życia w ciągłym strachu. Obraz więzień i obozów pracy, gdzie metodycznie łamano ludzi, zostawiając wraki nie zdolne do życia i podejmowania jakichkolwiek decyzji. Człowiek nie musi myśleć, za niego myśli partia.
Upadek reżimu jest też podobny, jak gdzie indziej. Ludzie, którzy byli u władzy mogli już wcześniej się przygotować, sterować tym i przejąć znowu władzę, ale już pod innymi sztandarami. Mieli wiedzę i znali świat poza drutem kolczasty. Teraz nie mieli ograniczeń, nie musieli udawać, ich jest świat. Natomiast dla gnębionych, poniżanych, którzy innego świata nie znali nic nie mogli zrobić. Nie mieli pieniędzy, nie mieli wiedzy i nie znali innego świata. Nieliczni, którym wcześniej udało się uciec, powracając już z sposobem wiedzy innym niż w ich kraju i z jakimś kapitałem. Tylko oni mogli zaistnieć w tym świecie. Nikt z władających teraz nie jest zainteresowany rozliczeniem komunizmu, sprawiedliwością dla ofiar, gdyż musieliby siebie rozliczyć. A teraz najmniejsza władza się liczy, bo wszędzie można zarobić na łapówkach. Niestety można by to nazwać normą.
Interesująca książka ukazująca tym razem totalitaryzm w Albanii. Dla tych co nie znają ważna pozycja. Zwróciłabym uwagę na upadek totalitaryzmu, kto wyszedł z tego zwycięsko, a kto jak zwykle był przegranym. Książka jest swoistym memento dla nas i przyszłych pokoleń. Warto ją przeczytać.