Romans Teresy Hennert recenzja

To moja pierwsza książka Nałkowskiej – „Granicy” jakoś się oparłem, nawet jeśli w moich czasach była lekturą szkolną. Od początku słuchania miałem wrażenie obcowania z powieścią XIX-wieczną: rozbudowane opisy życia wewnętrznego bohaterów, nieco egzaltowany styl, wlokąca się akcja. W porównaniu z „Lalką” Prusa, którą w tym samym czasie po raz kolejny słuchałem uszami – nudy na pudy. A przecież arcydzieło Prusa powstało 40 lat wcześniej! Dosyć szybko więc przerwałem słuchanie. Niemniej, po pewnym czasie postanowiłem dać Nałkowskiej drugą szansę.

Akcja toczy się w Warszawie na początku lat 20. ubiegłego wieku. Głównym bohaterem jest porucznik Gondziłł, pracujący w centralnym urzędzie. Wkrótce pojawia się w książce więcej postaci, niemal wszyscy z wyższych lub średnich sfer.

Towarzyszymy bohaterom w ich wystawnym życiu: rauty, romanse, zawody hippiczne. Opis tych ostatnich jest dość ciekawy – na wyścigach konnych spotyka się elita polityczna, towarzyska i wojskowa kraju. Autorka wpada wtedy w prawdziwy zachwyt i pisze: „Olśniewające mundury własnych i obcych dygnitarzy wojskowych uderzały barwami naszywek, błyszczały w pełnym świetle dnia przepychem odznak i galonów. Nie mniej, chociaż inaczej, pociągali oczy dostojnicy ze sfer rządowych w szlachetnej czerni swych strojów”. I dalej: „Wszystko jest nowe i wszystko wreszcie jest prawdziwe. W takie dni widzi się, że Polska jest naprawdę”. Cóż, to bardzo elitarne podejście do polskości... Przy okazji mamy też rozważania na temat tego, co czuje koń – autorka mogłaby sobie to darować.

A potem mamy jakieś intrygi, dyskusje, romanse, przez książkę przewija się cała masa postaci, trochę się w tym gubiłem. A wszystko to, powtarzam, opisane w sposób nieznośnie egzaltowany, jak w słabej XIX-wiecznej powieści. Trudno mi się tego słuchało, niestety ta proza mocno się zestarzała, mimo że książka powstała sto lat temu.

Dość ciekawy jest nieco archaiczny styl książki, na przykład pani Nałkowska często używa czasu zaprzeszłego. Jednak nawet to nie ratuje powieści.

Ostatecznie porzuciłem audiobooka w połowie, mimo dobrej interpretacji Artura Ziajkiewicza. Nie mam zamiaru dać Nałkowskiej trzeciej szansy.

Możecie zapytać, dlaczego piszę o książkach, których nie doczytałem/dosłuchałem do końca? No cóż, dla niektórych czytelników moja opinia jest wciąż ważna.