Biały tygrys recenzja

Książka ma oryginalną formę: listów pisanych przez indyjskiego biznesmena, tytułującego się jako Biały Tygrys, do chińskiego premiera, który ma właśnie odwiedzić Indie, nasz bohater próbuje Chińczykowi objaśnić istotę indyjskiej przedsiębiorczości.

Pokazuje autor, że przedsiębiorczość to nie edukacja, tytuł MBA czy inne tytuły, to stan ducha, to charakter. Nasz bohater pochodzi z ubogiej rodziny i niskiej kasty – cukierników, jest bardzo słabo wyedukowany, bo w Indiach szkoły dla biedaków są naprawdę kiepskie. Wcześnie umiera mu matka, zaś ojciec – rykszarz, zapada na gruźlicę – chorobę zawodową i też szybko odchodzi. NB., opis pobytu ojca Białego Tygrysa w szpitalu jest po prostu porażający.

Rodzina zmusza Tygrysa go do pracy w nędznej herbaciarni, ale nasz bohater dzięki uporowi zdobywa prawo jazdy, a potem wytrwale czepiając się każdej okazji, zostaje kierowcą bogaczy ze swojej okolicy, ale nie tylko: „tak naprawdę traktowali mnie nie jak kierowcę, tylko jak służącego, który czasem prowadzi samochód.” Porusza tu autor problem olbrzymiej nierówności w Indiach, gdzie biedacy masowo służą bogaczom: „Codziennie miliony ludzi budzą się o świcie – stoją w brudnych, zatłoczonych autobusach, żeby wysiąść koło eleganckich domów swoich panów – a potem odkurzają podłogi, zmywają naczynia, plewią ogród, masują panom stopy, karmią ich dzieci – wszystko za psie pieniądze.” Ci biedacy nie są w stanie się zbuntować: „W tym kraju garstka ludzi nauczyła pozostałe 99,9 procent – pod każdym względem równie silnych, równie utalentowanych, równie inteligentnych – egzystować w stanie permanentnej służebności. Służebności tak głębokiej, że może Pan włożyć człowiekowi do ręki klucz do jego emancypacji, a on go z przekleństwem na ustach odrzuci.” Na szczęście Biały Tygrys taki nie jest, on chce się wybić, więc nadstawia ucha, uczy się, jest cierpliwy i inteligentny. Wreszcie osiąga sukces, ale płaci za niego wysoką cenę: wyrzeka się rodziny, która prawdopodobnie narażona jest na krwawą zemstę ze strony jego wrogów, ma też krew na rękach.

Dla mnie największa wartość książki tkwi w pokazaniu rzeczywistości indyjskiej bez turystycznego lukru. Przede wszystkim uderza wciąż trwała struktura kastowa, wielka nędza, korupcja, feudalizm w stosunkach społecznych. I jeszcze brud, chaos, hałas, zanieczyszczenie środowiska, w opowieści Adigi Indie to naprawdę trudne miejsce do życia.

Dla mnie to też opowieść pokazująca w jak dobrym europejskim świecie żyjemy, w świecie spokoju, przewidywalności, braku codziennej zwierzęcej walki o przeżycie, ale jak długo?

Bardzo dobra literatura.