Wrzos recenzja

Uwaga, będą spojlery!

Na moje 40. urodziny dostałam od rodzeństwa cztery książki - po jednej na każdą dziesiątkę i na każdą porę roku. Jesienna lektura to właśnie "Wrzos", trudno chyba o bardziej jesienny tytuł 🙂

Tę książkę przeczytał nam nasz tata, gdy byliśmy jeszcze mali. Pamiętam, jak płakałam nad losem Kazi, nad smutnym zakończeniem i sama długo nie chciałam po nią sięgać. Pamiętałam je i teraz, i chyba dlatego wiedząc, jak się skończy, mogłam się skupić na zupełnie innych aspektach niż dzieje głównej bohaterki. Jest to bowiem książka oparta na znanych i lubianych motywach baśniowych i romansowych, które nie prowadzą jednak do "i żyli długo i szczęśliwie". Jakie to motywy? Poczytajcie!

Kazia, młodziutka dziewczyna ze wsi, prześladowana przez macochę (klasyczny baśniowy motyw), dla swojego ojca, który nie potrafi przeciwstawić się żonie, a dla córki pragnie szczęścia, godzi się na aranżowane małżeństwo (kolejny trop, znany z romansów - od obojętności do... śmierci tym razem) z Andrzejem Sanickim, młodym, przystojnym, bardzo bogatym inżynierem. Z czasem powinna się między nimi pojawić miłość i wszystko byłoby dobrze. Ale nie tu. Układ od początku jest jasny - nie wchodzą sobie w drogę. On - zepsuty młodzieniec, uwikłany w głośny romans, którego nie zamierza kończyć. Ona - prowincjuszka przechodząca metamorfozę (znów baśnie - Brzydkie kaczątko czy Kopciuszek), wspominająca swoją pierwszą miłość, studenta, z którym była zaręczona, ale od którego od dwóch lat nie ma żadnych wieści.

Kazia, choć mówi o sobie jak o prostej dziewczynie, nie jest jednak ani prosta, ani głupia. Ma doświadczenie w zarządzaniu ludźmi, więc dom prowadzi wzorowo, jest wykształcona, oczytana, zna języki, potrafi grać, śpiewać. Wydawałoby się, że pasuje do towarzystwa, jednak nie, bo brzydzi się fałszem i obłudą, którymi przesiąknięta jest warszawska śmietanka. Kazia pozostaje czysta i nieskalana obmową i układami. Choć ogromnie tęskni za wsią, w Warszawie znajduje sobie zajęcie, opiekuje się biedotą (widzimy tu echa "Siłaczki" czy "Ludzi bezdomnych") - znów postacie oparte na kontraście jak w baśniach (Kazia i kilku innych "siłaczy" kontra warszawka), plus wieś jako arkadia. Mąż, w końcu porzucony przez kochankę, dostrzega swoją żonę, zaczyna ją podziwiać, ale Kazi nie zależy na jego uczuciach.

Ta historia nie może się dobrze skończyć, ponieważ opozycje, na których zbudowana jest opowieść, nie byłyby tak wyraźne. Ideały Kazi muszą pozostać niezmienne, narzeczony musi wrócić i odrzucić dawną miłość, która się go wyparła, mąż nie może się zmienić, bo nie będzie efektu, więc bohaterka po prostu nie ma innego wyjścia i musi umrzeć młodo.

Rodziewiczówna jest uznawana za autorkę popularnych powieści, ale granie motywami i nieoczywiste rozwiązania w tej gorzkiej historii naprawdę są warte uwagi. Do tego piękna polszczyzna. Bardzo bym chciała, żeby takie powieści popularne powstawały teraz!