Serotonina recenzja

Gdyby "Serotonina" była książką dobrą, mogłabym nieopatrznie przyjąć tezy Michela Houellebecqa , a co gorsza zrozumieć argumentację jego bohatera. Sugerujący tytuł i intrygujący początek wydają się zapowiadać niezwykle ważki powieściowy problem — depresję, chorobę wyniszczającą, umiejącą przewartościować całe życie i system wartości. Patrząc na tytuł szerzej, w kontekście metaforycznego widzenia świata, z jego bolączkami i niedoskonałościami, można odebrać go jako bolesne oskarżenie człowieka i systemu, w jakim funkcjonuje.
Bo tytułowy hormon, od którego uzależnione jest szeroko rozumiane szczęście organizmu, wyczerpuje się. Organizm-świat staje się smutny, zmęczony, skłonny do agresji. Człowiek, właściwie budowniczy-kreator, zauważa, że światu brakuje serotoniny, jednak nie potrafi zmienić biegu rzeczywistości.

Głęboko nieszczęśliwy Florent-Claude, mężczyzna czterdziestosześcioletni, relacjonuje i rozważa swoją burzliwą przeszłość — seks, kobiety i życie poza tym — próbując tym samym niejako zrozumieć powody swojej frustracji i pogłębiającego się poczucia bezsensu. Historię swojego życia, którego ostatnim etapem jest przyjaźń z "małą białą owalną tabletką, dzieloną na pół” (captorix), osadza na tle społeczno-gospodarczych obrazów, ilustrujących pogoń za bogaceniem się.

Jakkolwiek konkluzja okazuje się budująca — to miłość liczy się najbardziej, jednak w końcowym rozrachunku wychodzi na to, że często przegrywa z ludzką nieudolnością. Miłość okazuje się wartością ulotną, którą łatwo stracić w natłoku osobistych idei i interesów, chwilowych pragnień, w ferworze życiowego pędu. Houellebecq oskarża świat o wykreowanie dziwnej nowoczesności, która wymaga ofiar. W imię postępu, bogactwa, niezależności zatracamy to, co najważniejsze. Na ołtarzu nie do końca zrozumiałej wolności stawiamy miłość i wiarę. Tę drugą niefrasobliwie odrzucamy, tej pierwszej wyczekujemy i poszukujemy, a gdy już jest — nie doceniamy, a nawet próbujemy zastąpić.

Książka jest bardzo smutna. Houellebecq buduje autorski obraz współczesnej cywilizacji, w której nie ma miejsca na więzi międzyludzkie, kreuje niemoralnego człowieka, który nie znajduje spełnienia ani satysfakcji, którego jedynym motorem działania jest seks i antydepresanty. Chociaż autor stosuje interesującą konwencję szczerego wyznania, okraszonego sarkastycznym humorem i ironizującymi refleksjami, spod cyniczno-żartobliwej narracji wylewa się lawa egzystencjalnego bólu, poczucia bezsensu i niespełnienia, a także strachu przed śmiercią. Niestety warstwa zwierzeń i pozornych przemyśleń nie daje właściwej analizy problemu. Houellebecq wylicza i opisuje życiowe rozczarowania, nie stawia jednak diagnoz, nie znajduje rozwiązań. Świat chyli się ku upadkowi i pozostaje zły, ludzie nie mogą być szczęśliwi. Wyczerpujemy zapasy serotoniny i żadne antydepresanty nie pomogą.