Opowieści fantastyczne recenzja

Czytając opowiadania fantastyczne Dostojewskiego, odnosimy wrażenie, że autor przygotowywał się do pisania powieści, skądinąd realistycznych, właśnie robiąc zapiski w swoim „Dzienniku pisarza”. Notował w nim swoje reakcje na zaobserwowane zdarzenia polityczne i zjawiska społeczne. Puszczał wodze fantazji, przenosząc się niejednokrotnie w krainę snu. To był jego sposób na marzenia. W snach wszystko jest możliwe. Jego bohaterowie przekraczali granice nieprzekraczalne, ale sam Dostojewski robił to nieśmiało.

Dzisiaj oczekujemy fantasy z elfami, trollami, orkami, koniecznie zakotwiczonym w mrocznym średniowieczu. Tutaj pojawia się nieco inna wersja fantastycznych opowieści. Balansujemy na granicy jawy i snu, wspomnień nieco rozmytych przez czas. Pod całą widzialną rzeczywistością przemyka chaos myśli, decyzji, bądź niezdecydowania, postrzegania ludzi jako marionetek w rękach tłumu.

W opowiadaniach pojawiają się ludzie prości, często starsi, doświadczeni przez życie, jak np. stuletnia babuleńka czy chłop Marosz. To oni przekazują prawdy moralne, prostują skomplikowane relacje, pomagają w pokonywaniu trudności związanych z młodym wiekiem i niedoświadczeniem. Znalazła się również aluzja do baśni Andersena „Dziewczynka z zapałkami” w opowiadaniu pt. „Chłopczyk na gwiazdce u Pana Jezusa”. Piękna, wzruszająca, chociaż smutna, opowieść.

Dostojewski jako pisarz fantasy? Nieźle mu wyszło. Najbardziej podobały mi się dialogi toczące się w grobach, które odwiedził dla rozrywki Bobek, tytułowy bohater jednego z opowiadań. Rzeczywiście zostały puszczone wodze fantazji, ale i tutaj Dostojewski starał się usprawiedliwić fantazję nadmierną skłonnością do alkoholu wyżej wymienionego bohatera.

Jest też piękna opowieść o chłopie Maroszu, który nie zważając na status społeczny małego panicza, z czułością przytula wystraszonego chłopca. Dojrzały powieściopisarz przywołuje te wspomnienia, kiedy zostaje zesłany na Syberię. Jak to u Dostojewskiego, wiele rzeczy pozostaje niedopowiedzianych, nieodgadnionych. I na tym polega czar pióra tego pisarza.