Wyborny trup recenzja





Ależ ta książka była… mocna! To określenie pojawia się jako pierwsze w mojej głowie, gdy myślę o „Wybornym trupie”. Wiele książek nie przechodzi próby pamięci (zwłaszcza gdy czyta się kilkadziesiąt pozycji rocznie). To dlatego postanowiłem pisać recenzje, gdyż porządkując i spisując myśli, wchodzę głębiej w daną lekturę. Mimo tego niewiele pamiętam już np. z przeczytanych niedawno zbiorów opowiadań wydanych przez Tajfuny („Ogród”, „Cytryna”, „Grobowa cisza, żałobny zgiełk”). Agustina Bazterrica oddała w nasze ręce książkę, której nie da się zapomnieć. To (jak głosi tył okładki) „odrażająca, prowokacyjna i niezwykle ważna powieść o moralności i ludzkich żądzach”.

Zgadzam się z każdym z powyższych określeń. Książka naprawdę jest odrażająca i przekracza wiele granic. Troszkę narzekałem ostatnio w moich recenzjach, że dwa horrory, na które trafiłem („Wróć przed zmrokiem” oraz „Późnej”) nie wzbudziły we mnie krzty strachu czy też niepokoju. Wiem przecież, że to zmyślone historie, które autorzy poprawiali dziesiątki razy, sącząc kawę i objadając się orzeszkami (jestem przekonany, że tak wygląda proces twórczy horrorów). Czytając „Wybornego trupa” przynajmniej dwa razy poważnie mnie zemdliło, a jeden raz byłem w tym punkcie gdzie przed oczami robi się ciemno (dobrze zna to miejsce każdy, komu zdarzyło się stracić przytomność). Oznacza to, że jednak jestem wrażliwy na słowo pisane. Niech moje doświadczenia skłonią was do refleksji, czy jest to książka dla was. Tu pragnę zaznaczyć, że ja mam bardzo dobrą wyobraźnię i niską tolerancję na lejącą się krew. Zdarzyło mi się prawie (!) zemdleć podczas bardzo dokładnej relacji w wiadomościach, gdzie opisywano udaną operację uratowania dwóch dłoni, których pozbawiła jednego z pracowników maszyna do cięcia blachy. Naprawdę te wszystkie szczegóły, o których mówił dziennikarz, nie były potrzebne!

Wracając do „Wybornego trupa” – zdecydowanie zasługuje na umieszczenie w kategorii horroru. Rzecz jednak w tym, że prezentowana nam historia jest bardziej przerażająca, ponieważ jest to klasyczna dystopia. Dla mniej wtajemniczonych śpieszę wytłumaczyć, że gatunek ten przedstawia czarną (ale realistyczną) wizję przyszłości. Ot, w pewnym sensie przeciwieństwo utopii, o których uczyliśmy się w szkołach. Jeśli oglądaliście „Black Mirror” na Netflixie to wiecie czym dystopia jest. Niedawno recenzowałem „Skórę”, która kreśliła pesymistyczną wizję przyszłości, po tym jak ludzkość zaatakował niewidoczny i nieznany wirus. W tamtej książce znajdziemy opis życia w izolacji, przy zachowaniu wszelkich rygorów sanitarnych. Chciałoby się powiedzieć, że nic co by mogło nas zaskoczyć po 2020 roku. Robi się jednak ciekawie, gdy dowiadujemy się, że „Skóra” została napisana przed odnotowaniem pierwszego przypadku Covid-19. Choć dystopie prezentują hiperboliczne wnioski wynikające z pesymistycznej oceny społeczeństwa, to okazuje się, że (niestety) bywają boleśnie trafne w swoich przewidywaniach. Czy taki jest „Wyborny trup”? Mam nadzieję, że nie! Ale jest to ważna powieść o moralności i ludzkich żądzach.

Nie odsłaniając zbyt wiele z fabuły książki, napiszę jedynie w jaki świat przenosi nas Agustina Bazterrica. Ziemię zaatakował nieznany wcześniej (a jakże!) wirus. Sprawia, że wszystkie zwierzęta stają się dla ludzi śmiertelnie niebezpieczne. Doprecyzujmy – jedzenie ich mięsa staje się śmiertelnie niebezpieczne i skutkuje umieraniem w cierpieniach. Można powiedzieć, że to przecież urzeczywistnienie mokrych snów wegan i wegetarian. Wszakże ludzkość musi się teraz przerzucić na żywność pochodzenia roślinnego. Myślicie, że tak by się stało? Czyżby? Naprawdę? Jakiś czas temu natrafiłem na badanie, które stwierdzało, że większość mężczyzn mając świadomość, że jedzenie mięsa skróci ich życie o 10 lat i tak nie zdecydowałoby się z niego zrezygnować. Wychowana w Argentynie Agustina Bazterrica też idzie w tym kierunku. Gdy trzeba nauczyć się żyć w „nowej normalności”, niektórzy nie umieją zrezygnować z mięsa. Odpowiednie lobby sprawia, że w niedługim czasie „po Przemianie” na rynek wprowadza się „mięso specjalne”. Rzeźnie muszą się przekwalifikować i dość szybko zaczynają zaopatrywać sklepy w bezpieczne mięso. Nie wspomniałem jeszcze, że chodzi o ludzkie mięso? To dość istotny szczegół. To w tej rzeczywistości poznajemy jednego z pracowników rzeźni. Poznajemy jego dylematy, trudne relacje rodzinne i pogmatwane życie. Książka jest naprawdę mocna, ale nie żałuję, że ją przeczytałem.

To niepokojący obraz społeczeństwa. Oczywiście pełen wypaczeń i hiperboli, ale… czy zupełnie odklejony od rzeczywistości? Niektóre fragmenty nie były aż tak bardzo odległe od rozmów, które toczą się w Internecie (bo przecież nie w naszych domach!):

Książka przekracza wiele granic. Czy jednak to, o czym traktuje jest zupełnie niemożliwe. Czy wizje, które zrodziły się w wyobraźni autorki są tak bardzo bezpodstawne? Czy w ludziach nie kryje się zło, które w (nie)odpowiednich warunkach potrafi obnażyć przerażające kły? Czy to co działo się w obozach zagłady albo gułagach nie świadczy przeciwko nam? Jak daleko nam do zezwierzęcenia i wyzbycia się dumnie ogłaszanych dziś wartości? Ta książka stawia ważne pytania o moralność. Książka jest szokująca, ale pomyślmy chwilę nad tym, jak bardzo przesunęły się niektóre granice w ostatnich latach. I to w dobrobycie, bez specjalnych katalizatorów tych zmian, bez wojen czy choćby głodu. Jak wiele zupełnie absurdalnych programów rozrywkowych można dziś odnaleźć w telewizji! Jak dalece dalej są wstanie posunąć się dziś „celebryci” na wizji w swoich zachowaniach, względem tego co działo się w początkach reality show (pamiętacie pierwszy dom Wielkiego Brata?). A to wszystko dla krótkiej chwili sławy, bo kto dziś pamięta o Joli Rutowicz? Czy wizja polowania na celebrytów w formie ekskluzywnego safari jest czymś nie do pomyślenia?

Polecam Wam sięgnąć po „Wybornego trupa”, ale nie zgłaszajcie się później z pretensjami. To naprawdę mocna książka, która może zmącić nasz spokój. Wszakże wiele racji jest w stwierdzeniu, które zapamiętałem z Matrixa: „ignorance is bliss”. Czy nie lepiej jednak zawczasu zastanowić się gdzie to wszystko może zmierzać? Covid tylko potwierdza, że wszystko może ulec nagłej i drastycznej przemianie. Z jednej strony wydaje się, że jako ludzie niewiele się zmieniamy na przestrzeni wieków. Z drugiej strony, czujemy pod skórą, że „nowa rzeczywistość” wcale nie musi być odległa. Ponoć w życiu pewne są tylko śmierć i podatki:

Na koniec kilka słów na temat wydania książki. Może dla was nie jest to aż tak bardzo istotne, ale ja od jakiegoś czasu zaczynam podejrzewać, że stałem się „okładkową sroką”. „Wyborny trup” to najładniej wydana książka jaką posiadam. Wydawnictwo MOVA zadbało nawet o takie detale jak odciski zębów wytłoczone na okładce. Łamanie tekstu, czytelna struktura, przypisy – to wszystko sprawia, że czytanie jest bardzo przyjemne, nawet gdy dochodzimy do wyjątkowo odrażających fragmentów. Kawał dobrze wykonanej pracy redakcyjnej. Czekam na kolejne książki z tego wydawnictwa.

Reasumując – polecam Wam serdecznie „Wybornego trupa”, bo to książka, której nie da się zapomnieć. Szokująca i odrażająca treść niesie jednak w sobie coś głębszego, co może w pierwszej chwili nam umknąć. Niektóre refleksje przyszły do mnie dłuższy czas po odłożeniu książki na półkę.

Zapraszam do zapoznania się z wpisem na blogu:
Wyborny trup, Agustina Bazterrica [ 58 | 2021 ] – atypowy