Pamiętnik księgarza recenzja

 Pamiętnik Księgarza Shauna Bytella wydany w Polsce, nakładem wydawnictwa Insignis w 2019 roku, to z jednej strony autobiografia lub pamiętnik, skupiający się na rozterkach szkota, który pod wpływem kaprysu podejmuje próbę odratowania upadającego antykwariatu, z drugiej strony jest to unowocześnienie wydanych w 1936 roku esejów Orwella The Bookshop Memories, ubogacające zawarte tam studium irytujących klientów o nowe typy oraz doświadczenie pełnoetatowego antykwariusza, którego to Orwell nigdy się nie podjął. Ten aspekt doskonale oddają zapiski na marginesach raportów dobowych, publikowanych z purytańską dokładnością. Książka nie jest jednak poradnikiem, lub odpowiedzią na kołaczące się w głowie sny o posiadaniu księgarni każdego bibliofila. 

Od początku autor zmaga się z myślami Orwella, które rozpoczynają każdy rozdział, toczy nierówną walkę między realizmem a oczekiwaniami i wizjami romantycznymi. Brak tu magicznych atrakcji czy mistyki, jaką obrosła ta profesja. Szczególnie dzisiaj ważnym jest ukazanie nie tylko, jak pisze Bytell „umierającego zawodu”, a raczej wieszczenie nowych perypetii, jakie czekają księgarnie i antykwariaty w XXI wieku. Niemal epickie sceny batalii toczonych jak nie z hegemonią Amazonu, to awariami wszechobecnej sieci Web. W Pamiętniku, poza komizmem i auspicjami skupiającymi się na samym zawodzie, odbiorca otrzymuje wgląd w intymne i owiane ściśle strzeżoną tajemnicą pozyskiwanie nowych woluminów. Książka zyskuje szczególnie na elementach biografii miejsca, które przybliżają zapomniany region Szkocji oraz rodzime pisarzowi Wigtown, nieco zaściankowe miasteczko.  

Co przejmujące, wszelkie odwołania do literatury, które ewidentnie wzbogacają odbiór, brutalnie wypiera codzienność: lekko szaleni pracownicy i ciągłe problemy. Nie dziwi również brak języka typowo literackiego czy świeżości myśli, szczególnie w takich warunkach. Przez całość przebija za to słynny szkocki upór, który choć pozwala gaelskiemu Syzyfowi na kilka błogich chwil wtaszczyć głaz nieubłaganej ekonomii na szczyt, poprawiając tym samym nieco sytuację antykwariuszy, to jednak każdy nowy dzień zaczyna się od ponownej mozolnej wspinaczki z niemałym gabarytem. 

Nie sposób przejść obojętnie obok rozterek stereotypowego antykwariusza oraz pracowników wpisujących się w kanwę szaleńców, którzy chcą pracować w księgarni, tak mocno zakorzenionych w anglosaskiej kulturze dzięki serialowi Balck Books oraz nie wzruszyć się dzięki swoistemu wykrzyknieniu do wszystkich księgarzy i bibliofili świata, że na deszczowym, południowowschodnim wybrzeżu Szkocji, 50m nad poziomem morza, leży książkowa utopia.