Zastrzał albo trochę recenzja

Po książkę Pucka sięgnąłem trochę przypadkowo i szybko mnie wciągnęła, bo napisana jest fajnie, poza tym zaciekawiła mnie jej egzotyka. Opisuje autor świat wioski o nazwie Cudów gdzieś na Kielecczyźnie, świat specyficzny: mieszkańcy bez przerwy piją, kopulują, biją się, wchodzą w konflikty z prawem: „Tu to wszyscy siedzieli, siedzą albo będą siedzieć. Jak u sowietów.”

Wygląda to na wrażenia z autopsji, zresztą autor pisze, że przeżył w tych okolicach dziesięć lat i ostro pił z sąsiadami – tam inaczej nie można. Pan Robert nawet trafia w pewnym momencie na detoks do zakładu zamkniętego – musi się podleczyć. Trudno powiedzieć czy mamy tu do czynienia z kreacją artystyczną, czy to raczej wspomnienia z życia na wsi, stawiałbym na to drugie, bo forma książki jest dosyć toporna. Poza tym autor twierdzi, że w ten sposób żegna się z sąsiadami, których większość już odeszła – zapili się na śmierć, popełnili samobójstwo: „wieszanie się jest u nas osobliwie popularne, zwłaszcza wśród mężczyzn. Wieszają się, na sznurach, łańcuchach, a nawet na paskach klinowych, z najrozmaitszych powodów.” lub zabiły ich choroby; tryb życia prowadzili, prawdę mówiąc, wybitnie niehigieniczny.

Ma Pucek dobry słuch językowy, parę pieprznych powiedzonek mi się spodobało: „Nie wiesz jak to jest na wsi? (…) Jeszcze się nie wys..sz, a już wiedzą, gdzie gó...o leży.” Albo toast wódczany: „Jak mówią Francuzi, co stoi, to do buzi!” I jeszcze odpowiedź na pytanie: co słychać: „Młode nie chcą dawać, stare nie chcą zdychać.”

Sporo tam jest też bajań, dziwnych opowieści, na przykład o tytułowym zastrzale, chorobie spadającej na złych ludzi, którą można wyleczyć jedynie zamawianiem. Dlatego rzecz cała przypomina studium etnografa czy antropologa o jakimś egzotycznym plemieniu żyjącym w naszym kraju. Plemię to egzotyczne, bo w Polsce w ostatnich dziesięcioleciach zaszły naprawdę olbrzymie zmiany, ale we wsi Cudów czas się zatrzymał – tylko marazm i wóda. Myślę sobie, że jest więcej takich miejsc w naszym pięknym kraju.

Takie opowieści z dołów społecznych już były w polskiej literaturze, na myśl przychodzi mi Marek Nowakowski, na przykład 'Gdzie jest droga na Walne?' i inne opowiadania. Na tym tle proza Pucka wypada tak sobie ze względu na już wspomnianą dość toporną formę i powtórzenia. Po pewnym czasie bowiem opowieści o permanentnym pijaństwie, chędożeniu się każdego z każdym, życiu od odsiadki do odsiadki zaczynają mocno nużyć. Niemniej to ciekawa, na swój sposób odświeżająca proza.