Rzeka podziemna recenzja

 Powieść opisująca nie tylko chorobę duszy bohatera, ale i robaka toczącego nasz kraj. Rozgoryczenie, rozpacz, a nawet beznadzieja wyrywają się ze stron "Podziemnej rzeki" i wylewają na czytelnika często w formie ciekawych metafor. Raz jesteśmy rażeni ironią, innym razem zalani jadem.
 
 Bohaterem "Podziemnej rzeki" jest hipochondryk obnażający się z myśli oraz odczuć, również tych najintymniejszych, który mieszkając samotnie, nadal ma żonę oraz kochanki, gdzieś tam dorosłe dzieci i sporadyczny z nimi kontakt. Bynajmniej nie tak powinna prezentować się postać idealna, której zapewne większość - w obliczu jej depresji - chętnie by współczuła. Ale dzięki temu czujemy, iż ta postać jest prawdziwa, taka, jak każdy z nas, a nie wykrojona na potrzeby fabuły. Stanowi istotny głos kogoś, kto walczył dla idei wolnościowych, kto doświadczył transformacji w wieku dojrzałym, kto ma trudności z pogodzeniem się, że wolność została zbrukana konsumpcjonizmem, pogonią za władzą, że pozostały jedynie hasła, które dobrze brzmią na ustach nowej władzy, a za którymi nie stoi już nawet cień dawnych przekonań. Nie jest łatwo nie popaść w depresję w świecie, gdzie każdy dba jedynie o siebie, gdzie materialne kwestie i dążenia jednostki przysłaniają ludzkie relacje i rozbijają rodziny. Nie mamy szacunku dla ciężkiej pracy i uznania fachowości, bo wolimy się zadowalać namnażającymi się tak zwanymi specjalistami bez wyobraźni, wrażliwości i patrzenia w przyszłość. Jednak depresja nie jest przypisana tylko do ludzi dorosłych, którzy czują rozczarowanie kierunkiem jaki przyjęła obecna cywilizacja. Coraz częściej dotyka nastolatków, którzy gubią się w narzuconym im tempie życia. Nie wiedzą, jak było kiedyś, a jednak nie są w stanie przyjąć tego, jak jest dziś. 
 
 Niewątpliwie "Rzekę podziemną" czyta się jak dziennik chorego reprezentanta naszej społeczności. Zostaje przedstawiona codzienność, zmagania z chorobą i lekarzami, którzy niejednokrotnie zamiast przyczynić się do poprawy funkcjonowania pacjenta doprowadzają do większej frustracji. Przepisywanie leków straciło już chyba swoją rolę. Teraz istnieją tabletki na każde możliwe schorzenie duszy, tylko jakoś nikt nie ma czasu na przeprowadzenie rzetelnej diagnostyki. I tak toniemy w tabletkach na dobry sen, szybkie wstawanie, na te od bólu głębszego i takie na ból lekki, by pozbyć się lęków, czarnych wizji i wyobraźni niepewnej przyszłości. Taka porcja chemii dobrze zakonserwuje, być może nawet stworzy odpowiednią blokadę na odczuwanie czegokolwiek. 
 
 Po lekturze zaczynam się zastanawiać, kto tu jest tak naprawdę chory. Czy to aby na pewno bohater, który zdaje sobie sprawę z obecnych realiów życia, a tylko trudno mu na nie przystać, pogrzebać ideały, w które wierzył? Czy społeczeństwo, które nie zwraca uwagi na bliźniego, również tego najbliższego, żeby tylko mieć więcej, żyć łatwiej, nawet za ceną czyjegoś upokorzenia, odebrania mu pracy, doprowadzenia do choroby? 
 Nie napawa optymizmem, ale skłania do wielokierunkowych przemyśleń, do poszukiwań rozwiązań i własnego miejsca zanim i nas dopadnie czarnowidztwo. Bo jak pokazuje Jastrun fachowej pomocy, gdy już zacznie trawić nas choroba duszy możemy nie otrzymać ani od bliskich, ani od lekarzy, czy nawet w strefie alternatywnych metod zwalczania rozczarowań.
 Przemawia do mnie plastyczny sposób opisywania sytuacji i odczuć bohatera. Podoba mi się zamysł Jastruna do dokładnie takiego, jak nam zaprezentował podejścia do rzeczywistości jednostki zapadającej się w swojej chorobie. I w brew pozorom nie jest ta powieść tak ciężka i mroczna, jaką miała prawo się stać, a to za sprawą pojawiającej się ironii, rozbijającej powagę sytuacji i zmiękczającej nieco beznadziejność sytuacji, w jakiej ulokował się bohater. Oczywiście jest przygnębiająco, a jednocześnie nie odczuwa się tak dotkliwie bezkształtnej ostateczności, nawet, gdy jest o niej mowa wprost.