Czarny świt recenzja

„Czarny świt” Urszuli Kusz-Neumann nie jest kryminałem, który prowadzi za rękę. To labirynt, w którym błądzisz, zbierając fragmenty prawdy, a każda kolejna odpowiedź rodzi nowe pytania. Nie każda książka jest bezpieczna. Są takie, które wciągają, ale jednocześnie nie pozwalają na bierną lekturę – zmuszają do myślenia, do składania w całość pozornie niepasujących elementów. „Czarny świt” to właśnie jedna z tych powieści. Wejście w jej świat przypomina otwarcie drzwi do starego domu, w którym czuć jeszcze oddech dawnych mieszkańców. Każdy kąt kryje tajemnicę, każdy cień ma swoją historię, a powietrze jest ciężkie od niewypowiedzianych słów. Tutaj nic nie jest proste, a przeszłość nieustannie upomina się o uwagę – brutalnie, bez ostrzeżenia, zostawiając na progu zwłoki z zakodowaną wiadomością.

Lutowa noc 2007 roku. Senna wieś Uboże, w której cisza ma swoje własne tajemnice. Młoda kobieta, martwa pod domem komisarza Rafała Hanzy i jego siostry Wiktorii. Kartka ze słowami hymnu sybiraków w zaciśniętej dłoni. Symbol, ostrzeżenie, a może list z przeszłości, który w końcu dotarł do adresata?

Rodzeństwo, naznaczone skomplikowaną relacją, musi zmierzyć się nie tylko z zagadką morderstwa, ale i z własnym dziedzictwem. Bo tu teraźniejszość jest tylko cieniem tego, co wydarzyło się kiedyś. Czasami mam wrażenie, że w tej książce to nie ludzie prowadzą śledztwo – to przeszłość prowadzi ich za sobą, nie pozwalając oderwać się od własnych korzeni.

„Czarny świt” to opowieść, w której nic nie jest oczywiste. Urszula Kusz-Neumann nie ułatwia życia czytelnikowi. Każdy rozdział to nowa warstwa, kolejne pytania i zaskoczenia, które zmieniają perspektywę. Historia deportacji na Wschód wplata się we współczesne wydarzenia tak misternie, że momentami trudno stwierdzić, czy bohaterowie rzeczywiście rozwiązują zagadkę, czy raczej sami powoli się w niej zatracają.

Nie da się tej książki czytać w pośpiechu. Trzeba się nią delektować, smakować każde słowo, analizować gesty bohaterów. Bo to nie jest tylko kryminał – to opowieść o winie, pamięci i o tym, jak bardzo nie możemy uciec od przeszłości, nawet jeśli wmawiamy sobie, że nie ma ona już nad nami władzy.

Czy „Czarny świt” spodoba się każdemu? Nie. To książka dla tych, którzy nie boją się historii wymagających, gęstych od emocji, trudnych w odbiorze, ale satysfakcjonujących w finale. Po jej zamknięciu nie odetchniesz z ulgą. Raczej zostaniesz na chwilę w tym półmroku, zastanawiając się, ile tajemnic nigdy nie ujrzało światła dziennego. I czy czasem przeszłość nie jest bardziej realna, niż nam się wydaje.