Biblia jadowitego drzewa recenzja

„Biblia jadowitego drzewa” autorstwa Barbary Kingsolver to wielowarstwowa, przejmująca saga rodzinna osadzona na tle burzliwych wydarzeń politycznych XX wieku. Powieść, która sprzedała się w ponad czterech milionach egzemplarzy, to opowieść o fanatyzmie, przetrwaniu, kolonializmie, konsekwencjach religijnej obsesji i cenie, jaką płacą kobiety za błędy mężczyzn. To książka, która wytrąca z równowagi, skłania do refleksji i nie pozwala przejść obojętnie obok losów jej bohaterek.

Akcja powieści rozpoczyna się w 1959 roku, kiedy Nathan Price, baptystyczny pastor o żelaznych przekonaniach, zabiera swoją rodzinę – żonę Orleannę i cztery córki – do Konga Belgijskiego. Ich celem jest nawracanie mieszkańców wioski Kilanga na chrześcijaństwo, ale szybko okazuje się, że misjonarskie ambicje Nathana są bardziej zgubne niż zbawcze.

Nathan przybywa do Afryki przekonany o wyższości swojej kultury i religii, ignorując zarówno ostrzeżenia Kongijczyków, jak i próbując narzucić im swoje normy i wartości. Jest człowiekiem niezdolnym do kompromisu, dla którego jego wiara jest ważniejsza niż zdrowie i bezpieczeństwo własnej rodziny. Jego ślepa determinacja prowadzi do serii katastrofalnych decyzji, które zaważą na losach Price’ów.

Wraz z rozwojem akcji staje się jasne, że Nathan nie tylko nie rozumie miejsca, do którego przybył, ale również nie zamierza się go nauczyć. Swoją działalnością budzi wśród Kongijczyków nieufność, a jego rodzina, pozostawiona sama sobie, musi znaleźć sposób na przetrwanie.

Jednym z najmocniejszych atutów książki jest unikalna narracja – historia przedstawiona jest z perspektywy pięciu kobiet, każdej z nich o innym spojrzeniu na świat, religię, życie i samą misję w Afryce.

Orleanna Price – żona pastora, kobieta rozdarta między obowiązkiem a instynktem przetrwania. Jej opowieść to pełna bólu retrospekcja, w której analizuje błędy przeszłości i konsekwencje własnej bierności wobec tyranii męża.
Rachel Price – najstarsza z sióstr, zapatrzona w siebie i zafiksowana na utrzymaniu statusu amerykańskiej dziewczyny, która nigdy nie zaakceptuje Konga jako swojego domu.
Leah Price – pełna pasji i ideałów, która od ślepego podziwu dla ojca przechodzi do buntu i szukania własnej drogi.
Adah Price – jej siostra bliźniaczka, genialna i cyniczna, urodzona z porażeniem mózgowym. Jej spojrzenie na świat jest pełne czarnego humoru, inteligencji i dystansu.
Ruth May Price – najmłodsza z rodzeństwa, której niewinność i dziecięca perspektywa dodają powieści tragizmu.
Każda z tych kobiet jest odrębnym głosem, który sprawia, że opowieść jest wielowymiarowa, intensywna i przejmująco autentyczna.

Barbara Kingsolver mistrzowsko oddaje realia afrykańskiej przyrody i kultury. Kongo w jej książce żyje, jest barwne, głośne i tajemnicze, ale jednocześnie pełne niebezpieczeństw. Autorka ukazuje kontrast między zachodnią wizją cywilizacji a afrykańską rzeczywistością, która rządzi się własnymi prawami.

Rodzina Price’ów nie była przygotowana na życie w Afryce – nie tylko fizycznie, ale przede wszystkim mentalnie. Ich amerykańskie nasiona nie kiełkują w kongijskiej ziemi, ich zasady moralne nie przystają do miejscowych wierzeń, a misja, którą Nathan uważał za swoją świętą powinność, okazuje się zbędna i niezrozumiała dla miejscowej ludności.

Postać Nathana Price’a to przerażający portret religijnego fanatyka. Jest zimnym, surowym ojcem i despotycznym mężem, dla którego jego misja znaczy więcej niż życie własnej rodziny. Nie słucha ani Kongijczyków, ani własnej żony, nie przyjmuje do wiadomości, że jego nauki są bezużyteczne, i ślepo brnie w swoją obsesję. Co ciekawe, Nathan nigdy nie dostaje własnej narracji – jego postać jest przedstawiona jedynie przez pryzmat oczu jego żony i córek, co jeszcze bardziej podkreśla jego despotyzm i emocjonalne oddalenie od rodziny.
Choć „Biblia jadowitego drzewa” to przede wszystkim powieść obyczajowa, nie można pominąć jej wymiaru politycznego. Barbara Kingsolver przedstawia upadek Konga Belgijskiego, jego trudną drogę do niepodległości oraz konsekwencje zachodniej ingerencji w afrykańską politykę. Przedstawia dyktaturę Mobutu Sese Seko, zabójstwo Patrice’a Lumumby, wpływy CIA oraz gospodarcze rabunki bogactw naturalnych. Kongo w tej książce to nie tylko sceneria, ale pełnoprawny bohater, który walczy o przetrwanie tak samo, jak kobiety z rodziny Price’ów.

„Biblia jadowitego drzewa” to jedna z tych książek, które zostają z czytelnikiem na długo. To opowieść o fanatyzmie, miłości, sile kobiet i cenie, jaką płaci się za ślepe przekonania.