Ależ ta powieść była rozmyta. Tak, to najlepsze jej określenie i, ostrzegam, to słowo w różnych wariantach często będzie się pojawiało poniżej. Wydaje mi się zresztą, że już kiedyś pisałem tak o jakiejś inne książce, trudno, widocznie po raz drugi mam takie same wrażenia. Właśnie rozmycia dużej części tego tekstu.
Zacznijmy od głównej bohaterki będącej jednocześnie narratorką dużej części "Wiosny zaginionych" (ha, wygląda na to, że mieszanie narracji pierwszo i trzecioosobowej w ramach tej samej powieści już na stałe weszło do kanonów literatury kryminalnej). Rozmyty był w pierwszym rzędzie jej stosunek do własnej sytuacji życiowej. Krystyna jest już w podeszłym wieku, jest po siedemdziesiątce. Dowiadujemy się o tym już na pierwszych stronach książki i wiadomość ta powraca co jakiś czas. I jakoś nie ma to wielkiego znaczenia dla akcji. Narratorka nie podsumowuje specjalnie swojego życia, nie patrzy na świat ze szczególnym dystansem kogoś, kto wiele przeżył i kogo już mało co potrafi ruszyć. Takie elementy patrzenia z dystansem się w tekście pojawiają, ale właśnie są to tylko elementy (pamiętajcie, rozmycie :) ). Nie jest też odseparowana od obecnego świata, absolutnie nie ma np. problemu z nowinkami technicznymi, obsługą smartfona, mailami itd. Oczywiście pisarz (czy, jak w tym wypadku pisarka) ma prawo pokazać nam nowoczesną staruszkę, ale ten element też jest tu, niespodzianka, rozmyty, bo specjalnie wiele o tej jej nowoczesności też nie ma mowy.
Rozmycie patrzenia na świat naszej bohaterki ma jeszcze inny aspekt. Aspekt stosunku do pracy w policji. Nasza była, emerytowana, policjantka wspomina czasem, że była dobrym, profesjonalnym gliną, nie mamy powodów by w to wątpić, ale właśnie specjalnie intensywnie się to nie pojawia. Ot, kilka wzmianek w tekście i kilka dowodów na jego stronach (tak, tego, że Kańtoch umie stosować zasadę "show don't tell" nie kwestionuję).
I, konsekwentnie, rozmyte jest całe powieściowe śledztwo. Widzimy jakieś elementy, rozmowy stróżów prawa, kojarzenie faktów, ale pojawia się to tylko co jakiś czas, niezbyt do nas tak naprawdę docierając czy może raczej niezbyt nas angażując. Docierać powiedzmy, że do nas dociera, bo widzimy wszystkie elementy kryminalnej układanki, w tym sensie nie jesteśmy poza tym, ale też bardzo daleko jest do stanu w którym trzymałoby nas to za mordę.
To rozmycie narracji ma jeszcze inny negatywny skutek. Z tyłu okładki Kańtoch jest określona "królową budowania napięcia". No, chyba nie tu. Nie wiem jak bywało wcześniej, to mój pierwszy kontakt z jej twórczością, ale tu napięcia nie ma. Czyta się przyjemnie, kolejne puzzle, jak już pisałem, jakoś tam się do siebie dopasowują, ale napięcie? Cecha (bo nie chcę jednak napisać "grzech", to nie była przecież jakaś bardzo zła lektura) rozmytości skutkuje także i owym jego brakiem.
Podobnie rozmyte są postacie. Poza narratorką znacznej części tekstu nikt nie pozostaje w pamięci, nikt nie jest pełnokrwisty. Migają gdzieś w tle, coś tam robią, ale do końca niezbyt dokładnie orientujemy się który z dwóch najważniejszych policjantów jest który, jakie dokładnie cechy ma - ważna przecież dla fabuły - wnuczka ofiary itd. W ogóle mam wrażenie, że autorka zdawała sobie sprawę z owej wadliwości tej warstwy powieści i dlatego dodała totalnie na siłę ten wątek obyczajowy jednemu z gliniarzy. Swoją drogą jeżeli chcecie zobaczyć wzrokowo wręcz sztucznie dodany do kryminału wątek z życia prywatnego stróża prawa, to zapraszam do lektury "Wiosny Zaginionych" :)
Finał po trosze ratuje powieść, ale tylko po trosze. W ogóle czy tylko ja czytając je miałem wrażenie, że pisarka posłużyła się tak jakby wytrychem? :) Niby, pisałem już o tym, elementy układanki się do siebie dopasowały, ale ten końcowy twist był nie do końca jednak legitny, tak mi się wydaje. No, ale jednak nie można zaprzeczyć, że autorka miała to wszystko jakoś wymyślone i prowadziła nas po nitce do logicznego (no... powiedzmy...) podsumowania fabuły.
To w ogóle nie była tak zła powieść jak mogłoby wynikać z lektury mojej recenzji, nie czytałem bez bólu, były pomysły na różne rzeczy, wyszedł taki troszkę lepszy średniak, daję więc sześć na dziesięć gwiazdek :)
PS: Ha, dziesięć raz słowo "rozmyty" w różnych wariantach pojawia się w tej recenzji, policzyłem przed chwilą :)