Rozpacz

Jak pisarz zaznacza we wstępie, jest to jego wczesna, jeszcze rosyjska powieść napisana w Berlinie w 1932 roku i wydana 12 lat później w odcinkach (może nieprzypadkowo? - jej pierwowzór autorstwa 'Dostojnisia' też najpierw ukazywał się w prasie w odcinkach) przez rosyjskie, antybolszewickie, emigracyjne wydawnictwo "Sowriemiennyje zapiski" w Paryżu, zaś jako książka - w 1936 roku w Berlinie. W tym samym 1936 roku Nabokov sam przetłumaczył "Rozpacz" dla wydawnictwa z Wielkiej Brytanii, wysyłając potem tekst do sprawdzenia angielskiemu literatowi, znalezionemu przez jakąś berlińską agencję, lecz ten porzucił pracę, uważając, że...jest to autentyczne wyznanie, powieść Hermanna-mordercy. Wydana w 1937, nie sprzedawała się w Anglii, a jej nakład zniszczony został w czasie wojny. Opracowując ją na nowo dla wydania amerykańskiego w 1965, już w Szwajcarii, Nabokov poprawił ją i dodał cały rozdział, nie ukrywając zadowolenia, że mógł swój wczesny utwór ulepszyć już jako dojrzały człowiek. Przez to też "Rozpacz" nabrała cech stylu późnego Nabokova (to właśnie pierwsze polskie wydanie powstało na bazie rozszerzonej wersji): znakomita kompozycja, humor, swada i przekomarzanie się w narracji z czytelnikiem, wreszcie bogactwo odniesień do literatury.

Mam wrażenie, że powieść ta to próba Nabokova, by 'poprawić' bądź przynajmniej wykorzystać motyw ze "Zbrodni i kary" Dostojewskiego w warunkach zachodnioeuropejskich. Bohaterem - nowym Zwyrodionem Romansowiczem Raskolnikowem, jak pis...