Oni

Siedmiu "Wspaniałych".*

Fascynujące rozmowy. Teresa Torańska przepytuje partyjną wierchuszkę PRL okresu Stalinowskiego. Chociaż przepytuje to złe słowo - raczej daje im się wygadać. Przeszło osiemdziesięcioletnim, zapomnianym dziadkom.
Starsi panowie mówią, że "takie były czasy", że "inni byli gorsi", że "nie mieli komu oddać władzy, nawet jakby chcieli" i wreszcie, że zawsze mogą przyjść ze wschodu "Oni".
Rozprawiają o Bierucie, Gomułce, kolektywizacji. Oni opowiadają, zadowoleni, że kogoś jeszcze interesują, Torańska słucha i tylko od czasu do czasu, rzuca jakieś naiwne pytanie - "a co z Akowcami?", "a czy Gomułka to naprawdę był spiskowcem?".
Czy mówią prawdę? Historia pokazuje, że chyba nie, ale nie w faktach tkwi siła tej opowieści, a raczej w ukazaniu zbiorowego portretu ówczesnych ludzi władzy, stosujących zaskakująco podobną retorykę dla usprawiedliwienia swoich poczynań co współczesna elita polityczna.
Berman, Ochab, Chajn, Minc, Staszewski, Werfel, Kłosiewicz... kto oprócz historyków dziś o nich pamięta, a cokolwiek nie mówić o tych ludziach, to na pamięć zasługują, bo tak jak Pałac Kultury, albo czołgi T 34, ustawione w całym kraju jako pomniki na cześć "wyzwolicieli", są częścią naszej historii - chlubnej czy niechlubnej.

*podobno nowsze wydanie zawiera dwa teksty więcej, u mnie było siedem więc zostaje siedem.

Ostatnie wydanie tej wielokrotnie wznawianej książki. Poza ty co napisał Frodo niewiele więcej można dodać. W porównaniu z poprzednimi wydaniami dodano jeden rozdział oraz fotografie. Należy się wielkie uznanie pracy redaktora. Dużo ciekawych dla historyka fotografii Jeżeli ktoś słyszał o tej książce i chce ją przeczytać to tylko to wydanie. warto zainteresować się pierwszym z 1989 i porównać ingerencje cenzury. Jeżeli chodzi o pozostałe wydania to jedynie kolekcjonerom można polecić wydania podziemnie. Całą resztę wydań można sobie darować Obowiązkowa lektura dla historyka tych czasów i dla każdego kto interesuje się tym okresem naszej historii

Bardzo ciekawe spojrzenie i danie głosu ludziom, którzy wprowadzali komunizm na ziemie naszego kraju po II wojnie światowej. Ich życiorysy, wybory są przedmiotem dialogu z autorką. Próba zrozumienia? Napewno, ale też konfrontacji. Kopalnia informacji o tamtych czasów. Świetna.