Nie byłoby sporu o oczyszczenie pamięci w polskim Kościele (popularnie zwanego sporem o lustrację w Kościele), gdyby nie komunizm i jego pryncypialna walka z religią. To, że niektórzy duchowni upadli ? zdradzili, zostali przekupieni lub po prostu złamani ? jest efektem nie tylko ludzkiej słabości ? właśnie przeciwko nim system komunistyczny wytoczył najcięższe działa. Każdy kleryk już na początku studiów miał zakładaną teczkę, każdy był obserwowany, o każdym gromadzono szczegółową wiedzę, czekając na odpowiedni moment do złamania lub kupienia. Zaangażowany był w to ogromny aparat urzędniczy, a nawet grupy przestępcze. Mimo to udało się złamać tylko nielicznych duchownych ? i jest to ogromny sukces polskiego Kościoła katolickiego, szczególnie w kontekście danych odnoszących się do innych Kościołów w Polsce czy Kościoła katolickiego w innych krajach bloku sowieckiego. Tomasz Terlikowski (ur. 1974) ? filozof i publicysta. Od 2004 redaktor naczelny Ekumenicznej Agencji Informacyjnej. W latach 2005-2006 zastępca redaktora naczelnego tygodnika ?Ozon?. W styczniu 2007 badał w Instytucie Pamięci Narodowej dokumenty dotyczące współpracy arcybiskupa Stanisława Wielgusa ze SB; wynik opublikował dziennik ?Rzeczpospolita?.