Drzazga. Kłamstwa silniejsze niż śmierć

Każdy naród, czy państwo ma swoją historię. Na przestrzeni dziejów bywają momenty lepsze i gorsze, a czasem straszne, jak w przypadku pogromów Żydów. Nie wolno się od nich odciąć, trzeba pamiętać i o tym mówić, wtedy będzie mniejsze prawdopodobieństwo, że powtórzą się w przyszłości. Nastroje antysemickie narastały przed II wojną światową całej Europie i nie tylko, ale tylko Hitler wprowadził w życie myśl o eksterminacji całego narodu. Jednak nie tylko Niemcy niszczyli naród żydowski, mamy w Polsce niechlubną kartę pogromów, zarówno przed, jak i w czasie wojny. Dzisiaj znów nastroje nacjonalistyczne gwałtownie narastają, więc takie książki jak „Drzazga” są niezwykle potrzebne. Autor relacjonuje na podstawie zapisków i badań historycznych historie pogromów na Podlasiu, pokazuje udział w tym swojego dziadka. Trzeba mówić prawdę, mamy moralny o owiązek zmierzyć się z przeszłością.
„Żyjemy w ciężkich czasach. Łatwo zgubić się pomiędzy prawdą a kłamstwem, jednak chciałbym powiedzieć dwie rzeczy:
- Nikt z nas nie jest odpowiedzialny za to, co było kiedyś.
- Możemy (ale nikt nas nie przymusza!) być odpowiedzialni za pamięć.”
Powinniśmy zrobić wszystko, by pamięć o tych wydarzeniach trwała, gdyż „najbardziej boli, gdy to sąsiedzi rzucają kamieniami”

"Drzazga. Kłamstwa silniejsze niż śmierć" opowiada o tej części polskiej historii o której nigdy nie dowiemy się w szkole, bo jest ona wstydliwa i najlepiej ją wymazać z pamięci i ukryć głęboko.

Mirosław Tryczyk przemierzył kraj śladami bardziej i mniej znanych pogromów żydowskich za której odpowiedzialność ponosili Polacy - zwykle najbliżsi sąsiedzi zamordowanych. Odwiedzał miejsca zbrodni i masowe groby - często zaniedbane i wykorzystywane do wypasu bydła albo wyrzucenia śmierci, a także próbował rozmawiać z lokalną ludnością, a w miarę możliwości z rodzinami winowajców.

Nawet nie próbuję sobie wyobrazić jak ciężkie musiało być zebranie materiału do tej książki. Kto dobrowolnie chce rozmawiać o zbrodniach popełnionych przez dziadków czy wujków albo o ludziach, którzy kiedyś mieszkali w czyimś domu i nagle zapadli się pod ziemie?!?! Dlatego tym bardziej jest pełna podziwu dla Autora za przygotowania tak rewelacyjnej książki. Tak, bo "Drzazga (...)" to jedna z najmocniejszych książek przeczytanych przeze mnie, pozycja genialna - dla oceny której zabrakło mi skali.

Chwilami jest brutalna. Chwilami doprowadza do łez. A chwilami sprawia, że czytelnik miałby ochotę krzyczeć ze złości i bezsilności. Ukazuje ona w jednej strony panujące w latach 30/40 XX w. nastroje antysemickie wśród ludności (akurat tutaj z małych miast i wsi), a z drugiej - co gorsza - uświadamia, że mimo doświadczenia jakim był holocaust te nastroje niektórych nadal nie opuściły ...