Człowiek, który kochał Syberię

Czytając trzeba wziąć poprawkę na to, jakie to były czasy, jakie było podejście do zwierząt, jak wyglądały ówczesne wyprawy. Dziwią mnie opinie ludzi, którzy nisko oceniają tę pozycję, bo główny bohater na potęgę mordował zwierzęta - świat jest brutalny i choć osobiście też miewałam dreszcze, gdy czytałam kolejne opisy polowań, to mam świadomość, skąd w szkołach czy muzeach wzięły się wypchane eksponaty.

Całość, pomyślana jako zapis podróży (kilku), powstała na podstawie dzienników Fritza Dörriesa. Bardzo przypadł mi do gustu oszczędny styl Jacobsena, dzięki czemu skupiłam się na tym, co autor chce przekazać: brutalność, surowość, nieokiełznanie, wszechobecną śmierć. Albo sam zabijasz, albo jesteś ofiarą. Wydanie to wzbogacone jest pięknymi ilustracjami fauny i flory Syberii, które doskonale korespondują z tekstem.

Fritz Dörries jako dwudziestopięciolatek wsiada w Hamburgu na pokład parowca i rusza z celem odnalezienia motyla, którego będąc dzieckiem zobaczył w książce. Kiedy dociera to tajemniczej i nieznanej Syberii osiada tam i prowadzi tubylcze życie przez dwadzieścia dwa lata. Oprócz obranego celu odkrywa nowe gatunki zwierząt, roślin, ptaków i owadów. Staje oko w oko z niedźwiedziem i tygrysem, przeżywa arktyczne temperatury, ale przede wszystkim oddaje się cały naturze, co skutkuje jego zdrowiem ponieważ osiąga wiek stu jeden lat i przyczynia się do wielu interesujących odkryć.

Zagłębiając się we wspomnienia z wyprawyFritza Dörries w otchłanie Syberii miałam w głowie głos, który idealnie komponował się do zaczytywanej treści. Mianowicie nie kto inny, a tylko Krystyna Czubówna powinna być narratorem w wersji audio.

Opisy przyrody, niezwykłych gatunków owadów, zwierząt i ptaków wypełniają karty książki. Autorzy Annelise Pitz i Roy Jacobsen zachęceni przez liczne materiały zebrane, postanowili oddać niesamowitą prozę, oddająca realizm, wspomnienia i osobiste zapiski Fritza budując nam obraz do wspomnień ogromnie oddanego naturze entomologa. Oprócz tak wielu obrazów natury, doświadczamy życia i walki o przetrwanie w tej mroźnej i niebezpiecznej krainie jaką jest Syberia z lat 1877. Mało tego, poznajemy rdzennych mieszkańców zamieszkujących tereny Azji Wschodniej, ich wierzenia i rytuały.

Jeśli cenicie naturę, lubicie ją i interesujecie się tematem faun...

Twórczość norweskiego pisarza Roya Jacobsena znam z cyklu o Ingrid Barrøy, który zachwycił mnie prostotą językową i życiową, życiem w bliskości natury, podporządkowaniem człowieka pod otaczającą go przyrodę. W jego późniejszej, osobnej powieści pt. „Człowiek, który kochał Syberię”, którą napisał wraz z żoną Anneliese Pitz, znalazłam podobne wrażenia – tu znowu przyroda jest tym, co narzuca rytm życia człowieka. I jest to w pewien sposób kojące. Tym razem jednak jest to opowieść o prawdziwym człowieku, naukowcu, entomologu, który w 1877 roku ruszył do Syberii Wschodniej badać i zbierać motyle. Nazywał się Fritz Dörries i Syberia wciągnęła go na tyle, że spędził na niej kolejne dwadzieścia dwa lata swojego życia. To badacz, który odkrył wiele nowych gatunków zwierząt i owadów, który dostarczył niesamowicie bogate zbiory do europejskich muzeów. Książka jest opisem właśnie tego okresu, stylizowana na zapis wspomnień bohatera. Historia skupia się na opisach zdarzeń i otoczenia, emocje to coś, co się pojawia w tle i nie zajmuje dużo miejsca, choć czytelnik szybko zaczyna rozmyślać nad uniwersalnością refleksji, jakie niesie podróż tego bohatera. Opisy lata, jego barwy dostępne tylko na tym kawałku ziemi zachwycają, zimy mrożą krew w żyłach i to nie tylko ze względu na towarzystwo potężnych niedźwiedzi i morderczych tygrysów, a przede wszystkim surowość natury. To bardzo naturalistyczna proza, która niesie zachwyt, by za chwilę budzić sprzeciw. Książka kojąca w swojej prostocie...

"Jesienne wichury znów zmiotły liscie z drzew, a ptaki wędrowne odleciały w cieplejsze rejony. One są jak szwajcarskie zegarkı, jeśli chodzi o precyzję i wyczucie pór roku."
▪︎▪︎
"Kilka dni później z liczącej pięćset stóp wysokości skalnej ściany poczyniłem rzadką obserwację miłosnych igraszek wielorybów tego samego gatunku. Zabawa z czasem przybrała dość gwałtowny charakter: samiec uderzał samicę od dołu, aż oba osobniki dosłownie tańczyły w powietrzu nad powierzchnią wody, by zaraz opaść z powrotem, wzbijając olbrzymie fontanny. Gdy cielska wynurzyły się podczas trzeciej rundy "zapasów", wyglądało na to, że doszło do zespolenia."
▪︎▪︎
Niezwykła podróż miłośnika przyrody, Fritza Dörriesa, na nieokiełznaną ale równocześnie piękną, XIX-wieczną Syberię.
To fascynująca opowieść o pasji i determinacji w spełnianiu marzeń, która urzeka nie tylko opisami przyrody, lecz przede wszystkim opowiadaną historią.
W życiu nie spodziewałam się, że zainteresuje mnie tego typu tematyka, ale widocznie się myliłam, bo jestem zachwycona.

W tej powieści rządzą pory roku i prawa natury. Będziemy tu błądzić nieodkrytymi szlakami syberyjskiej głuszy, staniemy oko w oko z niebezpiecznym niedźwiedziem, czy skrzyżujemy wzrok z groźnym tygrysem. Odkryjemy prawdziwy teatr natury.
Jacobsen prowadzi swą narrację w taki sposób jakbyśmy oglądali film przyrodniczy z Krystyną Czubówna jako lektorką, obrazując najbardziej nieznane szczegóły dotyczące życia zwierząt i roślin. Niczym Kolumb, który odkrywa Amerykę autor odsłania przed nami nieznane lądy dzikiej Syberii zapoznając z lokalnymi mieszkańcami i ich kulturą.

Ta książka to nie tylko kronika odkryć słynnego badacza przyrody Fritza Dorries'a, to opowieść o doświadczeniu natury niemalże duchowo, nawiązując z nią jedność. Ciągłe przebywanie na łonie natury sprawiło, że bohaterowi bliżej było do świata roślin i zwierząt, aniżeli ludzi.
Serce raz oddane Syberii zostaje tam na zawsze.

Uwaga - dla czytelników o słabych nerwach są tu opisy polowań, Ci bardziej wrażliwi mogą odczuwać dyskomfort.