Krew za krew recenzja

Książka albańskiego pisarza opowiada o Kanunie, prawie zwyczajowym albańskich górali; jego najważniejszą częścią jest zemsta krwi, wymagająca by na zabójstwo odpowiedzieć zabójstwem. Głównym bohaterem jest 26-letni góral, Gjorg, który w zemście za śmierć brata zabija członka innego rodu, poznajemy cały szczegółowo opisany rytuał postępowania w tej sytuacji. Gjorg wie jedno, że po zabójstwie do końca życia będzie zwierzyną łowną, prawo Kanunu bowiem zezwala rodzinie zabitego na krwawą zemstę. Gjorg może zatem albo siedzieć dniami w domu i wychodzić tylko w nocy, lub udać się do wieży odosobnienia, w praktyce więzienia, i tam dokonać żywota: „Na terenie Płaskowyżu istniały sto siedemdziesiąt cztery wieże odosobnienia, w których zamkniętych było kilka tysięcy ludzi.” Zatem jego czas się kończy: nie zazna już ani uroków życia ani miłości.

Ma się wrażenie, że bohaterowie książki zupełnie nie panują nad własnym życiem, każdy ich krok reguluje Kanun, są robotami sterowanymi przez reguły prawa honorowego. Gjorg nie ma siły aby odrzucić okrutne tradycje, wtedy jakby wyrzekł się rodziny, samego siebie, więc uczestniczy w upiornej spirali przelewu krwi. Po zabójstwie, uczestnicząc w stypie po zabitym przez siebie człowieku (tego wymaga Kanun!): „Gjorg przez cały czas myślał o stypie po własnej śmierci. Kto z nich przyjdzie wtedy do jego domu, tak jak on przyszedł tu dzisiaj, tak jak przez całe wieki przychodzili na takie ceremonie jego ojciec, dziadek, pradziadek i dalsi przodkowie?”

Mamy też wątek pisarza z Tirany, który przywozi świeżo poślubioną żonę do krainy górali aby pokazać jej Kanun jako pewnego rodzaju etnograficzną ciekawostkę, ale oboje zostają wciągnięci w reguły kodeksu, naznacza ich Kanun i wpływa decydująco na dalsze życie.

Cała ta opowieść wygląda na nierzeczywistą, na powieść fantasy w stylu Sapkowskiego, ale nie, to rzecz realistyczna. Czytam w Internecie, że Kanun obowiązywał albańskich górali do XX wieku, komuniści go mocno zwalczali, ale się częściowo odrodził po upadku komuny w 1990r. Niesamowite!

Atmosfera w książce jest ponura, pełna ciemności i szarości, niewiele tam radości i śmiechu, królują smutek i powaga. Z jednej strony można ją traktować jako hymn na cześć honoru albańskich górali, z drugiej widać potworną absurdalność i okrucieństwo tego systemu. Niemniej ta mroczna książka bardzo wciąga. Wybitna proza.