Zwyczaje pogrzebowe ludu polskiego recenzja

Recenzja z omówieniem.

Szukając ciekawostek o rozwijającej się na przestrzeni wieków ludzkiej świadomości związanej z pochówkiem nie można przegapić tej pozycji.

Dlatego mam zaszczyt przedstawić Wam najbardziej logiczne opracowanie zebranych zwyczajów, zabobonów, wierzeń i folkloru, które zdecydowanie nie ma sobie równych.

Autorem Zwyczajów Pogrzebowych Ludu Polskiego jest Adam Fischer- polski etnolog, etnograf i folklorysta. Z jego zamiłowania do zgłębiania wiedzy powstały liczne prace z zakresu m.in sztuki ludowej i monografii ludów słowiańskich.

Dzieło to jest reprintem z 1921 roku, powstało we Lwowie. Na twardej okładce znajduje się obraz Jacka Malczewskiego pt. "Śmierć". Jest to naprawdę spore tomiszcze, liczące 452 strony czystej wiedzy.

Jeszcze w przedmowie poprzedzającej wstęp, dowiemy się dlaczego w ogóle ta książka powstała. Autor informuje nas, że spotkał się podczas zdobywania wiedzy z pozycjami traktującymi o zwyczajach weselnych, rodzinnych i dotyczących żniw. Lecz nikt nie podjął się zebrania chociażby w pigułkę informacyjną przesądów, zabobonów i wierzeń pod kątem rytuałów pogrzebowych na terenie Polski.

Zrobił to dopiero Adam Fischer wiedzący, że już w jego czasach część tej wiedzy popada w zapomnienie i zaciera się przez postępujący czas.

Całość opiera się na materiałach drukowanych, rękopisach, wiedzy samego autora oraz zasłyszanych przez niego informacjach podczas licznych podróży, o czym wspomina później na kartkach książki. Każdy kto przeczyta tytuł pokieruje się myślą, że wszelkie opisane zwyczaje dotyczą tylko naszego kraju, nic bardziej mylnego. Zebrany tematyczny materiał dotyczy ludów pierwotnych, prasłowian, słowian z terenu Europy, krajów sąsiadujących jak i również mitologii z całej szerokości geograficznej zestawionej z bardziej współczesnymi zwyczajami.

Jak podkreśla autor, bez takiego zestawienia nie da się zauważyć wszechobecnych podobieństw zależnych od stopnia rozwoju umysłu.

Książka jest podzielona na XI rozdziałów łącznie ze wstępem, z czego każdy jeszcze uporządkowano na adekwatnie logiczne podrozdziały.

Wstęp ma ważne zadanie, ponieważ tłumaczy genezę zjawiska i idące za nim wierzenia. Ludy stojące nawet na najniższym stopniu rozwoju niemal zawsze mają jakieś wierzenia w stosunku do śmierci. Objaśnienia Fishera polegają na dotarciu do samego sedna. Skupia się m.in na problematyce zwyczajów pogrzebowych od ich pierwotnych pierwowzorów.

Ciekawy jest sam sposób odnoszenia się żywych do zmarłego, który składa się z różnych czynników. Ciało uważano za źródło nieszczęść, zagrożenie poprzez nierozumienie zachodzących w nim procesów, a także samego zjawiska śmierci.

Warto mieć również świadomość, że pomimo usiłowań Kościoła Katolickiego aby pierwotnie przesądy wykorzenić i zastąpić swoimi wyobrażeniami wiary, one przetrwały. Światopogląd ludowy był zbyt mocno zakorzeniony więc zachował się w mniej lub bardziej zmienionej formie.

Dzięki autorowi widzimy świat oczami dawnej ludności, ich strachu, problemów i zobowiązań wobec martwych. Śledzimy poprzez czytanie proces powstawania zabobonów, od momentu przyporządkowywania przedmiotom nieożywionym sił nadprzyrodzonych a zwierzętom wiedzy niedostępnej dla żyjacych.

Przechodzimy przez wszystkie etapy związane z przemijaniem zaczynając od zapowiedzi odejścia, przygotowywania ciała i związane z tym rytuały po sam pochówek.

Dostajemy wyczerpującą temat kapsułę wiedzy.

Zasięgniemy informacji apropo wyobrażeń powstałych przez pryzmat śnienia i wyświetlajacych się za zamkniętymi powiekami obrazów. Tak według autora zrodziła się dusza, gdyż człowiek pierwotny wpadł na pomysł bezcielesnej powłoki mieszkającej w ciele. Przy okazji swojego wykształcenia etnologicznego Fisher wyszukał kryjące się za tym nazewnictwem nawiązania. Często stosuje takie zabiegi podczas lektury, dzięki czemu staje się ona jeszcze ciekawsza.

Adam Fisher pieczołowicie przestudiował obcojęzyczne dzieła i podzielił się tytułami tych, które są warte uwagi.

Po omówieniu każdego działu wystosował metodę porównawczą, co poprzez konstrukcję pozwala nauczyć się więcej i analizować. Najpierw zwyczaje z terenów Polski, później państw ościennych i podobnych występujących na innych kontynentach a na końcu zestawienie i wnioski.

Oprócz samego tekstu, poznamy przy okazji tematycznych rozdziałów wiersze, przyśpiewki i staropolskie pieśni.

Znajdziemy tu ciekawe sposoby by zapobiegać ciężkiemu konaniu, wróżby na podstawie cienia i dymu, magiczne rytuały odprawiane nad grobem a nawet przesądy dotyczące nadprzyrodzonej mocy jaką mają poszczególne części ciała zmarłego.

Wierzono, że czarownice lubią takie groby plądrować by szkodzić. W końcu kto by nie chciał mieć palca zamordowanego człowieka który otwiera wszystkie zamki?

Nawet po pogrzebie żywi musieli przestrzegać przez określony czas szeregu przepisów, które miały za zadanie obronę przed zmarłymi i demonami.

Zabobon towarzyszył tak naprawdę w każdej dziedzinie życia. Niektóre zgromadzone tu skarby informacyjne mogą wydawać się naprawdę nieprawdopodobne!

Na końcu książki po ponownym zestawieniu wyników ogólnych, znajduje się lekkie streszczenie wcześniej omówionych aspektów wraz z wyjaśnieniami nie zawartymi wcześniej. Mógłbym pisać tej konkretnej pozycji bez końca. Zrobiła na mnie ogromne wrażenie. Udało mi się ją przeczytać dwukrotnie, wciąż znajdując coś na co wcześniej nie zwróciłem uwagi.

Warto także uświadomić sobie, że gdyby nie autor i jego obiektywizm połączony z erudycją, nie mielibyśmy już szans na zgłębianie tej wiedzy, bo popadłaby ona w zapomnienie.