Cywilizacja pierwotna recenzja

"Cywilizacja pierwotna - badania rozwoju mitologii, filozofii, wiary, mowy, sztuki i zwyczajów", autorstwa Edwarda B. Tylora, profesora antropologii na Uniwersytecie Oksfordzkim.

Na pewno znacie liczne legendy, zabobony czy powiedzonka, ale czy zastanawialiście się kiedykolwiek nad ich genezą? Jak powstały barwne mity z rozległym światem, systemy religijne, czy chociażby zwyczaje z pozoru błahe i bez większego sensu? Z pomocą przychodzi właśnie ta książka, bo pozwala poznać tłumaczenie schematu rozwoju wyżej wymienionych pojęć.

Słowem wstępu warto napisać nieco o budowie i powstaniu tej pozycji, co znacznie pomóc może czytelnikowi w pierwszym zapoznaniu się.
Jest to przekład z trzeciego wydania angielskiego z roku 1891, ponieważ zawierało ono wiele sprostowań i było najkompletniejsze. Całość liczy 483 strony wraz z przypisami. Dzieło rozpoczyna wstęp, opracowany przez Mikołaja Kołyszko, którego kojarzyć możecie jako autora @podkastreligioznawczy
Jest to pierwsze polskie wydanie tej pracy po 126 latach, a mamy się czym cieszyć, ponieważ bez niej nie mielibyśmy etnologii jaką znamy. Tom I podzielono na XI rozdziałów, przy każdym z nich znajduje się streszczenie tego, czego możemy spodziewać się po zapisanych stronach.

Co jest tak niezwykłego w tej książce?
Tytuł ten polecany jest dla studentów religioznawstwa, z powodu ogromu zawartej wiedzy i tłumaczeń. Jeżeli przestraszyło Was to, bo pomyśleliście, że język może być niezrozumiały, to spieszę z odpowiedzą. Trudność tego tekstu nie polega na jego stylu oraz budowie, lecz ogromnej porcji informacji. To nie jest pigułka z punktem zaczepnym, a porządne dzieło z nieocenioną wiedzą mającą już ponad półtora wieku. Autor prezentuje nam zbiór myślowy zaczynając od samej przysłowiowej "podszewki".

Zaczynając od I i II rozdziału, wita nas nauka o cywilizacji, określenie czym ona tak naprawdę jest, by następnie przejść do cywilizacyjnego rozwoju oraz stopniowania.


Wdrożenie do dalszej rozprawy zawiera teorie o stanie ducha, moralności, religiach, historii i co ważniejsze, powtarzających się schematach. Musimy zgłębić kim tak naprawdę jesteśmy jako ludzie, jakim wzorcom myślowym podlegamy.

Znajdziemy tu odpowiedzi na nurtujące pytanie czy religie mają dobry wpływ na społeczeństwo, a także jak można to sprawdzić.
Edward B. Taylor przedstawia wierzenia takimi jakimi były one od początku, a dzięki badaniom pozwalającym porównać wpływ religijny, doszedł do bardzo interesujących wniosków, które koniecznie musicie przeczytać.

W następnych rozdziałach autor podjął się badania przeżytków cywilizacyjnych. Nakreślił genezę i w jaki sposób funkcjonowały od wieków w wielu kulturach,na różnym stopniu rozwoju. Odnajdziemy tu pierwotne pojęcia myśli mistycznej, filozofię przysłowiową, zabobony, starodawne zwroty, przysłowia i naprawdę wiele innych ważnych składników, składających się na zwyczaje.

Oprócz licznych badań, tez i omówień pisarz jako profesor antropologii, podzielił się swoim stosunkiem do aspektów składających się na pierwotność cywilizacji. Opisał swój punkt widzenia praktyk magicznych oraz skąd mogą się one brać w ludzkiej myśli. Poparł to wieloma przykładami plemion oraz bardziej rozwiniętych ludności zamieszkujących dawniej Europę.
Czary i wróżby to kultura umysłowa, zmieniająca się wraz z rozwojem cywilizacji, lecz zostaje zakorzeniona. By uwydatnić przebieg tej kultury autor podzielił się faktami dotyczącymi nauk tajemnych z punktu widzenia etnografa. Można to zaobserwować w rozdziale IV. Spodoba się on osobom lubiącym lekturę o mocach nadprzyrodzonych, inkwizycji i czarownicach, a także mediumiźmie.
Ilość ciekawostek splecionych z informacjami jest tutaj niespotykana.

Następnie przeczytamy o mowie uczuciowej i naśladowczej. Jak tworzyły się języki, skąd pochodzi źródło mowy. Tylor poświęcił na te zagadnienia dwa rozdziały. Aby dopełnić dzieło, nie mogło zabraknąć mitologii. Obszernie opisane zasady rozwoju mitów, postępowanie mitotwórcy, podział mitów na kosmologiczne, przyrodnicze, te o ciałach niebieskich oraz traktujące o zjawiskach pogodowych. Autorskie interpretacje, śledzenie wzajemnych stosunków mitów w odrębnych kulturach poparte wieloma opowieściami, pomogą zwrócić uwagę na to, jak ważne dla ludzi było tłumaczenie sobie rzeczywistości.

Ostatni rozdział poświęcony został animizmowi. Choć wydawać się może, że jest pojęciem łatwym w analizie, Edward B. Taylor pokazuje, jak wiele pojęć pokrewnych składa się na to jedno. Z animizmem związany jest chociażby świat marzeń sennych, pojmowanie duszy nie tylko ludzkiej ale i roślinnej, rytuały pogrzebowe. Uporządkowany materiał do badań prowadzi czytelnika przez spirytystyczny świat, nawet historie o duchach opowiadane przez znajomych Taylora.

Nic dziwnego, że pozycja ta jest polecana na studiach, ponieważ jej merytoryczność w parze z dobrze nakreślonym wątkiem przyczynowo - skutkowym i dużą ilością pojęć wraz z nazwiskami oraz datami, pozwala na opracowanie niejednej pracy. Każda teza, stwierdzenie i badanie posiada po kilkanaście przykładów wziętych z historii plemion i cywilizacji z całego świata, a do tego odniesienia do starożytnych etnologów. Książka ukazuje wiele ukrytych schematów, które wydają się być oczywiste, lecz mało kto zwraca na nie uwagę. Podczas czytania uczymy się na bieżąco, autor chętnie objaśnia nieścisłości.
Dla mnie to prawdziwy zbiór wiedzy, wnikliwe studium,gdzie osobną recenzje mógłbym napisać po każdym rozdziale.
Miłego czytania i robienia notatek.